اجرای احکام کیفری

بخش پنجم ـ اجرای احکام کیفری و اقدامات تأمینی و تربیتی‬

فصل اول ـ کلیات‬

ماده‪۴٨۴‬ـ اجرای احکام کیفری برعهده دادستان است و»معاونت اجرای احکام‬ کیفری« تحت ریاست و نظارت وی در مناطقی که رئیس قوه قضائیه تشخیص میدهد‪،‬‬ در دادسرای عمومی عهده دار این وظیفه است‪.‬‬

تبصره‪١‬ـ معاونت اجرای احکام کیفری‪ ،‬میتواند در صورت ضرورت دارای واحد یا‬ واحدهای تخصصی برای اجرای احکام باشد‪.‬‬

تبصره‪٢‬ـ معاونت اجرای احکام کیفری یا واحدی از آن میتواند با تصویب رئیس‬ قوه قضائیه در زندانها و یا مؤسسات کیفری مستقر شود‪ .‬شیوه استقرار و اجرای وظایف‬ آنها به موجب آیین نامهای است که ظرف شش ماه از تاریخ لازمالاجراء شدن این قانون‬ توسط وزیر دادگستری با همکاری رئیس سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور تهیه میشود و به تصویب رئیس قوه قضائیه میرسد‪.‬‬

تبلیغات وکلا – دانشجویان وکالت – آزمون های وکالت – آزمون های استخدامی بانک ها و موسسات خصوصی و دولتی در ePishro.ir امکان پذیر هست.

تبصره‪٣‬ـ در حوزه قضائی بخش‪ ،‬اجرای احکام کیفری به عهده رئیس دادگاه و در‬ غیاب وی با دادرس علی البدل است‪.‬‬

ماده‪۴٨۵‬ـ معاونت اجرای احکام کیفری به تعداد لازم قاضی اجرای احکام کیفری‪،‬‬ مددکار اجتماعی‪ ،‬مأمور اجراء و مأمور مراقبتی در اختیار دارد‪.‬‬

تبصره ـ قاضی اجرای احکام کیفری باید حداقل سه سال سابقه خدمت قضائی‬ داشته باشد‪.‬‬

ماده‪۴٨۶‬ـ قوه قضائیه بهمنظور انجام وظایف مددکاران اجتماعی‪ ،‬تشکیلات مناسبی‬ تحت عنوان »مددکاری اجتماعی« را در حوزه قضائی هر شهرستان ایجاد مینماید‪.‬‬

ماده‪۴٨٧‬ـ مددکاران اجتماعی از بین فارغ التحصیلان رشته های مددکاری اجتماعی‪،‬‬ علوم تربیتی‪ ،‬روانشناسی‪ ،‬جامعه شناسی‪ ،‬جرم شناسی و حقوق استخدام میشوند‪.‬‬

تبصره ـ در رشته های مذکور‪ ،‬اولویت با فارغ التحصیلان رشته مددکاری اجتماعی‬ است‪.‬‬

ماده‪۴٨٨‬ـ در هر معاونت اجرای احکام کیفری‪ ،‬واحد سجل کیفری و عفو و بخشودگی‬ برای انجام وظایف زیر تشکیل میشود‪:‬‬

الف ـ ایجاد بانک اطلاعاتی مجرمان خطرناک‪ ،‬متهمان تحت تعقیب و متواری و‬ محکومان فراری‬

ب ـ تنظیم برگ سجل کیفری محکوم‪ ‬علیه در محکومیتهای مؤثر کیفری با ثبت و‬

درج مشخصات دقیق و اثر انگشت و تصویر وی به صورت الکترونیکی‬

پ ـ ثبت و ارسال درخواست عفو محکوم‪ ‬علیه و نیز پیشنهاد عفو یا تخفیف مجازات‬ محکومان طبق مقررات‬

تبصره‪١‬ـ ترتیب ثبت و تنظیم این مشخصات‪ ،‬امکان دسترسی به این اطلاعات و‬ چگونگی تشکیل و راه اندازی شبکه الکترونیکی سجل کیفری با رعایت مقررات‬ راجع به دادرسی الکترونیکی و به موجب آییننامهای است که ظرف ششماه از‬ تاریخ لازم الاجراء شدن این قانون توسط وزیر دادگستری با همکاری رئیس سازمان زندانها‬ و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور تهیه میشود و به تصویب رئیس قوهقضائیه میرسد‪.‬‬

تبصره‪٢‬ـ اقدامات موضوع بندهای )الف( و )ب( این ماده با همکاری نیروی انتظامی‬ و نهادهای اطلاعاتی و امنیتی صورت میگیرد‪.‬‬

ماده‪۴٨٩‬ـ وظایف قاضی اجرای احکام کیفری عبارت است از‪:‬‬

الف ـ صدور دستور اجرای احکام لازمالاجرای کیفری و نظارت بر شیوه اجرای آنها‬

ب ـ نظارت بر زندانها در امور راجع به زندانیان‬

پ ـ اعلامنظر درباره زندانیان واجد شرایط عفو و آزادی مشروط مطابق قوانین و‬ مقررات‬

ت ـ اعطای مرخصی به محکومان براساس قوانین و مقررات‬

ث ـ اتخاذ تصمیم درباره محکومان سالمند‪ ،‬مبتلایان به بیماریهای روانی و‬ بیماریهای جسمی صعبالعلاج و سایر افراد محکوم نیازمند به مراقبت و توجه ویژه‪ ،‬از‬ قبیل صدور اجازه بستری برای آنها در مراکز درمانی بر اساس ضوابط و مقررات‬

ج ـ اجرای سایر وظایفی که به موجب قوانین و مقررات برای اجرای مجازاتها وضع‬ شده یا بر عهده قاضی اجرای احکام کیفری یا ناظر زندان قرار گرفته است‪.‬‬

ماده‪۴٩٠‬ـ آراء کیفری در موارد زیر پس از ابلاغ به موقع اجراء گذاشته میشود‪:‬‬

الف ـ رأی قطعی که دادگاه نخستین صادر میکند‪.‬‬

ب ـ رأیی که در مهلت قانونی نسبت به آن واخواهی یا درخواست تجدیدنظر یا‬ فرجام نشده باشد یا درخواست تجدیدنظر یا فرجام آن رد شده باشد‪.‬‬

پ ـ رأیی که مرجع تجدیدنظر آن را تأیید یا پس از نقض رأی نخستین صادر‬ کرده باشد‪.‬‬

ت ـ رأیی که به تأیید مرجع فرجام رسیده باشد‪.‬‬

ماده‪۴٩١‬ـ هرگاه قاضی اجرای احکام کیفری‪ ،‬رأی صادره را از لحاظ قانونی لازم الاجراء‬ نداند‪ ،‬مراتب را با اطلاع دادستان به دادگاه صادرکننده رأی قطعی اعلام و مطابق تصمیم‬ دادگاه اقدام میکند‪.‬‬

ماده‪۴٩٢‬ـ هرگاه رأی‪ ،‬درخصوص اشخاص متعدد صادرشده باشد و در موعد مقرر‬ بعضی از آنان اعتراض و یا درخواست تجدیدنظر یا فرجام کرده باشند‪ ،‬پس از گذشت‬ مهلت اعتراض و یا تجدیدنظر یا فرجام درمورد بقیه لازمالاجراء است‪.‬‬

ماده‪۴٩٣‬ـ اعتراض و یا درخواست تجدیدنظر یا فرجام درباره یک قسمت از رأی‪،‬‬ مانع از اجرای سایر قسمتهای لازم الاجرای آن نیست‪.‬‬

ماده‪۴٩۴‬ـ عملیات اجرای رأی با دستور قاضی اجرای احکام کیفری شروع میشود‬ و به هیچ وجه متوقف نمیشود‪ ،‬مگر در مواردی که قانون مقرر نماید‪.‬

ماده‪۴٩۵‬ـ آراء کیفری به دستور و تحت نظارت قاضی اجرای احکام کیفری اجراء‬ میشود و در مواردی که طبق قانون‪ ،‬اجرای رأی باید توسط وزارتخانهها‪ ،‬مؤسسات و‬ شرکتهای دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی و سازمانها و نهادهایی که شمول قانون بر آنان مستلزم ذکر یا تصریح نام است به عمل آید‪ ،‬قاضی اجرای احکام کیفری‪ ،‬ضمن‬ صدور دستور اجراء و ارائه تعلیمات لازم‪ ،‬برچگونگی اجراء و اقدامات آنها نظارت دارد‪.‬‬

ماده‪۴٩۶‬ـ تمام ضابطان دادگستری‪ ،‬نیروهای انتظامی و نظامی‪ ،‬مقامات و مستخدمان‬ وزارتخانه ها‪ ،‬مؤسسات و شرکتهای دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی و سازمانها و‬ نهادهایی که شمول قانون بر آنان مستلزم ذکر یا تصریح نام است‪ ،‬در حدود وظایف خود‬ مکلفند دستور قاضی اجرای احکام کیفری را در مقام اجرای رأی که مرتبط با اجرای آن است رعایت کنند‪ .‬متخلف از مقررات این ماده‪ ،‬علاوه بر تعقیب انتظامی و اداری‪ ،‬به مجازات‬ مقرر قانونی نیز محکوم میشود‪.‬‬

ماده‪۴٩٧‬ـ رفع ابهام و اجمال از رأی با دادگاه صادرکننده رأی قطعی است‪ ،‬اما رفع‬ اشکالات مربوط به اجرای رأی با رعایت موازین شرعی و قانونی‪ ،‬با قاضی اجرای احکام‬ کیفری است که رأی زیر نظر او اجراء میشود‪.‬‬

ماده‪۴٩٨‬ـ هرگاه شیوه اجرای رأی در دادنامه تعیین گردد‪ ،‬به همان ترتیب اجراء‬ میشود و در صورت عدم تعیین شیوه اجراء‪ ،‬قاضی اجرای احکام کیفری مطابق مقررات‬ قانونی‪ ،‬رأی را اجراء میکند‪.‬‬

ماده‪۴٩٩‬ـ اجرای علنی مجازات ممنوع است‪ ،‬مگر در موارد الزام قانونی یا در‬ صورتیکه به لحاظ آثار و تبعات اجتماعی بزه ارتکابی‪ ،‬نحوه ارتکاب جرم و سوابق مرتکب‬ و بیم تجری او یا دیگران‪ ،‬دادگاه خود یا به پیشنهاد دادستان اجرای علنی مجازات را‬ ضروری تشخیص دهد و اجرای علنی مجازات را در رأی تصریح کند‪.‬‬

ماده‪ ۵٠٠‬ـ محکوم‪ ‬علیه برای اجرای رأی احضار میشود و در صورت عدم حضور‪،‬‬ به کفیل یا وثیقه گذار اخطار میشود تا محکوم‪ ‬علیه را برای اجرای رأی تسلیم کند‪ .‬در این‬ صورت‪ ،‬قاضی اجرای احکام کیفری میتواند به طور همزمان دستور جلب محکوم ‬علیه را‬ صادر کند‪.‬‬

تبصره ـ در صورتی که بیم فرار یا مخفی شدن محکوم‪‬علیه باشد‪ ،‬قاضی اجرای‬ احکام کیفری میتواند با ذکر دلیل در پرونده‪ ،‬از ابتداء دستور جلب محکوم‬علیه را‬ صادر کند‪.‬‬

ماده‪ ۵٠١‬ـ اجرای مجازات در موارد زیر به تشخیص و دستور قاضی اجرای احکام‬ به تعویق میافتد‪:‬‬

الف ـ دوران بارداری‬

ب ـ پس از زایمان حداکثر تا شش ماه‬

پ ـ دوران شیردهی حداکثر تا رسیدن طفل به سن دو سالگی‬

ت ـ اجرای مجازات شلاق در ایام حیض یا استحاضه‬

ماده‪ ۵٠٢‬ـ هرگاه محکوم‪‬علیه به بیماری جسمی یا روانی مبتلا باشد و اجرای‬ مجازات موجب تشدید بیماری و یا تأخیر در بهبودی وی شود‪ ،‬قاضی اجرای احکام‬ کیفری با کسب نظر پزشکی قانونی تا زمان بهبودی‪ ،‬اجرای مجازات را به تعویق میاندازد‪.‬‬ چنانچه در جرائم تعزیری امیدی به بهبودی بیمار نباشد‪ ،‬قاضی اجرای احکام کیفری‪،‬‬ پس از احراز بیماری محکوم‪ ‬علیه و مانع بودن آن برای اعمال مجازات‪ ،‬با ذکر دلیل‪ ،‬پرونده‬ را برای تبدیل به مجازات مناسب دیگر با در نظر گرفتن نوع بیماری و مجازات به مرجع‬ صادرکننده رأی قطعی ارسال میکند‪.‬‬

تبصره ـ هرگاه حین اجرای مجازات‪ ،‬بیماری حادث شود و تعویق اجرای مجازات‬ فوریت داشته باشد‪ ،‬قاضی اجرای احکام کیفری‪ ،‬ضمن صدور دستور توقف اجرای آن‪،‬‬ طبق مقررات این ماده اقدام میکند‪.‬‬

ماده‪ ۵٠٣‬ـ هرگاه محکوم علیه در جرائم تعزیری‪ ،‬پس از صدور حکم قطعی‪ ،‬مبتلا‬ به جنون شود‪ ،‬تا زمان افاقه‪ ،‬اجرای حکم به تعویق میافتد؛ مگر در مورد مجازاتهای‬ مالی که از اموال محکوم علیه وصول میشود‪.‬‬

تبصره ـ محکوم به حبس یا کسی که به علت عدم پرداخت جزای نقدی در حبس‬ به سر می برد‪ ،‬در صورت جنون تا بهبودی در بیمارستان روانی یا مکان مناسب دیگری‬ نگهداری میشود‪ .‬این ایام جزء مدت محکومیت وی محاسبه میشود‪.‬‬

ماده‪ ۵٠۴‬ـ در غیر مجازات حبس‪ ،‬هرگاه رئیس قوه قضائیه با عفو یا تخفیف‬ مجازات محکوم‪ ‬علیه برای پیشنهاد به مقام رهبری موافقت کند و دستور توقف اجرای‬ حکم دهد‪ ،‬اجرای حکم متوقف میشود‪.‬‬

ماده‪ ۵٠۵‬ـ در مواردی که مطابق مقررات‪ ،‬اجرای رأی موقوف میشود‪ ،‬قاضی‬ اجرای احکام کیفری قرار موقوفی اجراء صادر میکند‪.‬‬

ماده‪ ۵٠۶‬ـ موقوف شدن اجرای مجازات در حقوق شاکی یا مدعی خصوصی و‬ اجرای احکام ضبط اشیاء و اموالی که وسیله ارتکاب جرم بوده و یا از ارتکاب جرم تحصیل‬ شده است‪ ،‬تأثیری نخواهد داشت‪ ،‬مگر اینکه علت موقوف شدن اجرای مجازات‪ ،‬نسخ مجازات قانونی باشد‪.‬‬

ماده‪ ۵٠٧‬ـ چنانچه اجرای مجازات مستلزم دسترسی به محکوم‪‬علیه به دفعات‬ باشد و محکوم‪‬علیه در پرونده فاقد قرار تأمین بوده و یا قرار صادره متناسب نباشد‪ ،‬قاضی‬ اجرای احکام کیفری مطابق مقررات‪ ،‬قرار تأمین متناسب صادر میکند‪.‬‬

ماده‪ ۵٠٨‬ـ قاضی اجرای احکام کیفری درباره درخواست محکوم‪‬علیه‪ ،‬کفیل یا‬ وثیقه گذار مبنی بر تبدیل قرار تأمین‪ ،‬تغییر کفیل یا وثیقهگذار و یا جایگزینی وثیقه‪،‬‬ تصمیم میگیرد‪.‬‬

ماده‪ ۵٠٩‬ـ هرگاه اقـدامات قاضی اجرای احکـام کیفری منـتهی به دسترسی‬ به محکوم ‬علیه نشود و بیم فرار وی از کشور باشد‪ ،‬میتواند دستور منع خروج او را از‬ کشور صادر و به مراجع قانونی اعلام کند؛ اما به محض حضور یا دستگیری محکوم‪‬علیه‬ نسبت به لغو این دستور اقدام میکند‪.‬‬

ماده‪ ۵١٠‬ـ هرگاه پس از صدور حکم معلوم شود محکوم‬علیه دارای محکومیتهای‬ قطعی دیگری است و اعمال مقررات تعدد‪ ،‬در میزان مجازات قابل اجراء مؤثر است‪ ،‬قاضی‬ اجرای احکام کیفری به شرح زیر اقدام میکند‪:‬‬

الف ـ اگر احکام به طور قطعی صادر یا به لحاظ عدم تجدیدنظر خواهی قطعی شده‬ باشند‪ ،‬در صورت تساوی دادگاهها پرونده ها را به دادگاه صادرکننده آخرین حکم و در غیر‬ اینصورت به دادگاه دارای صلاحیت بالاتر ارسال میکند‪ ،‬تا پس از نقض تمام احکام‪ ،‬با‬ رعایت مقررات مربوط به تعدد جرم‪ ،‬حکم واحد صادر شود‪.‬‬

ب ـ اگر حداقل یکی از احکام در دادگاه تجدیدنظر استان صادر شده باشد‪ ،‬پروندهها‬ را به این دادگاه ارسال میکند تا پس از نقض تمام احکام با رعایت مقررات مربوط به تعدد‬ جرم‪ ،‬حکم واحد صادر شود‪ .‬چنانچه احکام از شعب مختلف دادگاه تجدیدنظر استان صادر‬ شده باشد‪ ،‬شعبه صادرکننده آخرین حکم تجدیدنظر خواسته صلاحیت رسیدگی دارد‪.‬‬

پ ـ در سایر موارد و همچنین در صورتی که حداقل یکی از احکام در دیوان عالی‬ کشور مورد تأیید قرار گرفته باشد یا احکام متعدد در حوزههای قضائی استانهای مختلف‬ یا در دادگاههای با صلاحیت ذاتی متفاوت صادر شده باشد‪ ،‬پروندهها را به دیوان عالی‬ کشور ارسال میکند تا پس از نقض احکام‪ ،‬حسب مورد‪ ،‬مطابق بندهای )الف( یا )ب(‬ اقدام شود‪.‬‬

تبصره ـ در موارد فوق‪ ،‬دادگاه در وقت فوقالعاده بدون حضور طرفین به موضوع‪،‬‬ رسیدگی و بدون ورود در شرایط و ماهیت محکومیت با رعایت مقررات تعدد جرم‪ ،‬حکم‬ واحد صادر میکند‪.‬‬

ماده‪ ۵١١‬ـ هرگاه هنگام اجرای حکم معلوم شود محکوم‪‬علیه محکومیتهای قطعی‬ دیگری داشته است که در اعمال مقررات تکرار جرم مؤثر است‪ ،‬قاضی اجرای احکام‬ کیفری‪ ،‬پرونده را نزد دادگاه صادر کننده حکم قطعی ارسال میکند‪ .‬در اینصورت‪،‬‬ چنانچه دادگاه‪ ،‬محکومیتهای سابق را محرز دانست‪ ،‬مطابق مقررات اقدام مینماید‪.‬‬

تبصره ـ هرگاه حکم در دیوان عالی کشور تأیید شده باشد‪ ،‬پرونده به آن مرجع‬ ارسال میشود تا چنانچه محکومیتهای سابق را محرز دانست‪ ،‬حکم را نقض و پرونده را‬ جهت صدور حکم به دادگاه صادرکننده آن ارسال کند‪.‬‬

ماده‪ ۵١٢‬ـ شخصی که به موجب حکم قطعی‪ ،‬برائت حاصل کند‪ ،‬میتواند حداکثر‬ ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ رأی‪ ،‬از دادگاه صادر کننده حکم نخستین درخواست نماید‬ که حکم برائت از محل اعتبارات مربوط به قوه قضائیه در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار‬ منتشر شود‪.‬‬

فصل دوم ـ اجرای مجازات حبس‬

ماده‪ ۵١٣‬ـ اشخاص محکوم به حبس با ذکر مشخصات کامل‪ ،‬نوع جرم‪ ،‬میزان‬ محکومیت‪ ،‬ایام بازداشت قبلی و مرجع صادرکننده حکم در برگه مخصوص‪ ،‬برای تحمل‬ کیفـر به زندان همان حوزه قضائـی یا نزدیـکترین حوزه قضائی آن استان‪ ،‬حسب مورد‪،‬‬ به همراه مأمور بدرقه زن و یا مرد و با رعایت موازین مراقبتی‪ ،‬اعزام و معرفی میشوند‪.‬‬

تبصره‪١‬ـ زندانها به زندان بسته‪ ،‬نیمهباز‪ ،‬مراکز حرفهآموزی و اشتغال و مراکز‬ اقدامات تأمینی و تربیتی از جمـله کانون اصلاح و تربیت برای اطفال و نوجوانان‬ تقسیم میشود‪.‬‬

تبصره‪٢‬ـ به جز مواردی که در قانون یا در حکم دادگاه تصریح شده است‪ ،‬محکومان‬ با توجه به نوع و مدت محکومیت‪ ،‬پیشینه و شخصیتشان‪ ،‬بر اساس تصمیم شورای‬ طبقه بندی و تأیید قاضی اجرای احکام در یکی از بخشهای فوق نگهداری میشوند‪.‬‬

تبصره‪٣‬ـ در صورتیکه محل اقامت محکوم به حبس‪ ،‬خارج از حوزه دادگاه‬ صادرکننده حکم باشد‪ ،‬نامبرده برای تحمل ادامه حبس به زندان محل اقامت خود منتقل‬ میشود؛ مگر اینکه این امر موجب مفسده باشد که در این صورت با تشخیص قاضی‬ صادرکننده رأی قطعی به نزدیکترین زندان به محل اقامت خود منتقل میشود‪ .‬هزینه‬ انتقال از محل اعتبارات قوه قضائیه پرداخت میشود‪.‬‬

ماده‪ ۵١۴‬ـ نگهداری محکومان و متهمان در یک مکان ممنوع است‪ .‬نگهداری‬ متهمان در بازداشتگاهها و زیر نظر سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور‬ صورت میگیرد‪.‬‬

ماده‪ ۵١۵‬ـ مدت تمام کیفرهای حبس از روزی شروع میشود که محکوم‪‬ علیه‬ به موجب حکم قطعی لازمالاجراء‪ ،‬حبس شود‪ .‬چنانچه محکوم‪ ‬علیه پیش از صدور حکم‬ به علت اتهام یا اتهاماتی که در همان پرونده مطرح بوده تحتنظر یا بازداشت شده باشد‪،‬‬ مدت بازداشت قبلی از میزان حبس او کسر میشود‪.‬‬

تبصره ـ اگر مدت زمان تحتنظر یا بازداشت شدن متهم کمتر از بیست وچهار‬ ساعت باشد‪ ،‬در احتساب ایام بازداشت‪ ،‬یک روز محاسبه میشود‪.‬‬

ماده‪ ۵١۶‬ـ در مورد محکومیت به مجازاتهای جایگزین حبس‪ ،‬شلاق و جزای‬ نقدی‪ ،‬ایام بازداشت قبلی موضوع ماده )‪ (۵١۵‬به شرح زیر محاسبه میشود‪:‬‬

الف ـ به ازای هر روز بازداشت قبلی‪ ،‬یک روز جزای نقدی روزانه‪ ،‬هشت ساعت‬ خدمات عمومی و پنج روز از دوره مراقبت کسر میشود‪.‬‬

ب ـ در مورد محکومیت به شلاق به عنوان مجازات تعزیری به ازای هر روز بازداشت‬ قبلی‪ ،‬سه ضربه از شلاق کسر میشود‪.‬‬

پ ـ در مورد محکومیت به جزای نقدی‪ ،‬مطابق مقررات فصل مربوط به نحوه اجرای‬ محکومیتهای مالی اقدام میشود‪.‬‬

ماده‪ ۵١٧‬ـ چنانچه قاضی صادرکننده حکم‪ ،‬ایام بازداشت قبلی را محاسبه نکرده‬ باشد‪ ،‬قاضی اجرای احکام کیفری به احتساب این ایام‪ ،‬حسب ملاکهای موضوع مواد فوق‬ اقدام میکند‪.‬‬

ماده‪ ۵١٨‬ـ قاضی اجرای احکام کیفری مکلف است دستور تعیین وقت پرونده محکوم‬ به حبس را به گونهای صادر کند که حداقل ده روز پیش از اتمام مدت حبس‪ ،‬پرونده تحت‬ نظر قرار گیرد تا با تعیین تاریخ اتمام مدت حبس محکوم‪ ‬علیه‪ ،‬دستور آزادی وی را در تاریخ‬ یادشده صادر و به زندان اعلام کند‪ .‬رئیس زندان نیز مکلف است پس از اتمام مدت حبس‬ چنانچه محکوم‪‬علیه به اتهام دیگری در بازداشت نباشد‪ ،‬فوری برای آزادی زندانی اقدام نماید و‬ نتیجه اقدامات را بلافاصله به قاضی اجرای احکام کیفری اعلام کند‪.‬‬

تبصره ـ در صورتـی که تخلف از این ماده منجر به حبس بیش از مدت مقرر‬ در رأی گردد‪ ،‬قاضی اجرای احکام کیفری علاوه بر محکومیت انتظامی تا درجه چهار‪،‬‬ طبـق مـواد )‪ (١۴‬و )‪ (٢۵۵‬ایـن قانـون مسـؤول پرداخت خسـارت حبـس اضـافـی‬ به محکوم‪ ‬علیه است‪.‬‬

ماده‪ ۵١٩‬ـ رئیس زندان مکلف است هرگونه انتقال یا اعزام زندانی به زندان یا حوزه های‬ قضائی دیگر و نیز بازگشت وی را بلافاصله و حسب مورد‪ ،‬به قاضی اجرای احکام کیفری یا‬ مرجع قضائی مربوط به طور کتبی و با ذکر ادله و سوابق اطلاع دهد‪.‬‬

ماده‪ ۵٢٠‬ـ محکومان میتوانند در صورت رعایت ضوابط و مقررات زندان و مشارکت‬ در برنامه های اصلاحی و تربیتی و کسب امتیازات لازم پس از سپردن تأمین مناسب‪،‬‬ ماهانه حداکثر سه روز از مرخصی برخوردار شوند‪ .‬در موارد بیماری حاد یا فوت بستگان‬ نسـبی و سببی درجه یک از طبقه اول یا همسر و یا ازدواج فرزندان‪ ،‬زندانی میتواند‬ به تشخیص دادستان حداکثر تا پنج روز از مرخصی استفاده نماید‪ .‬تعیین مقررات موضوع‬ این ماده و امتیاز هر یک از برنامههای اصلاحی و تربیتی‪ ،‬چگونگی انطباق وضعیت زندانیان‬ با شرایط تعیین شده و نحوه اعطای مرخصی به آنان بهموجب آییننامهای خواهد بود که‬ ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون توسط سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و‬ تربیتی کشور تهیه و به تصویب رئیس قوه قضائیه میرسد‪.‬‬

تبصره‪١‬ـ در موارد شمول قسمت دوم این ماده‪ ،‬در صورت عجز از فراهم نمودن تأمین‪،‬‬ اعزام محکوم تحت مراقبت مأموران‪ ،‬یک روز در ماه و به مدت ده ساعت بلامانع است‪.‬‬

تبصره‪٢‬ـ اعزام متهمان بازداشتشده به مرخصی تنها به مدت و به شرح مقرر در‬ تبصره فوق و با نظر مرجع صدور قرار جایز است‪.‬‬

تبصره‪٣‬ـ در مواردی که زندانی دارای شاکی خصوصی است و بنا به تشخیص‬ دادستان یا قاضی اجرای احکام‪ ،‬اعطای مرخصی میتواند در جلب رضایت شاکی مؤثر‬ باشد‪ ،‬زندانی میتواند علاوه بر مرخصی مذکور در این ماده پس از سپردن تأمین مناسب‪،‬‬ در طول مدت حبس یک نوبت دیگر و حداکثر به مدت هفت روز از مرخصی استفاده‬ نماید‪ .‬در صورتی که محکوم بتواند بخشی از خسارت شاکی را پرداخت یا رضایت او را‬ جلب کند‪ ،‬این مرخصی فقط برای یکبار دیگر به مدت هفت روز تمدید میشود‪.‬‬

تبصره‪۴‬ـ محکومانی که به موجب قانون مشمول مقررات تعلیق اجرای مجازات‬ نمیشوند‪ ،‬پس از تحمل یک سوم از میزان مجازات با رعایت شرایط مندرج در صدر ماده‬ و به تشخیص دادستان میتوانند در هر چهار ماه حداکثر پنج روز از مرخصی برخوردار شوند‪.‬‬

تبصره‪ ۵‬ـ رئیس قوه قضائیه میتواند به مناسبتهای ملی و مذهبی علاوه بر‬ سقف تعیین شده در این قانون‪ ،‬حداکثر دو بار در سال به زندانیان واجد شرایط‪،‬‬ مرخصی اعطاء کند‪.‬‬

تبصره‪ ۶‬ـ مواردی که شخص باید به موجب مقررات شرعی بهطور دائم در زندان‬ باشد از شمول مقررات این ماده و تبصرههای آن خارج است‪.‬‬

ماده‪ ۵٢١‬ـ در صورتیکه مجازات حبس با انفصال موقت از خدمت توأم باشد‪،‬‬ اجرای مجازات انفصال موقت از زمان پایان یافتن مجازات حبس شروع میشود‪.‬‬

تبصره ـ مدت زمانی که محکوم‪‬علیه پیش از صدور حکم قطعی به موجب الزامات‬

قانونی از خدمت معلق شده است‪ ،‬از میزان محکومیت وی به انفصال موقت کسر میشود‪.‬‬

ماده‪ ۵٢٢‬ـ در صورتی که مداوای محکوم به حبس در خارج از زندان ضروری‬ باشد‪ ،‬قاضی اجرای احکام کیفری‪ ،‬مدت زمان مورد نیاز برای مداوا را با توجه به نظر‬ پزشکی قانونی تعیین میکند و با اخذ تأمین متناسب‪ ،‬اجرای حبس را به تعویق میاندازد‬ و هرگاه محکوم‪ ‬علیه تأمین متناسب ندهد‪ ،‬معالجه وی در بیمارستان تحت نظر ضابطان‬ صورت میگیرد و مدت معالجه جزء محکومیت وی محسوب میشود‪.‬‬

تبصره ـ مفاد این ماده از جهت اعزام برای مداوای سایر افرادی که در حبس به سر‬ میبرند‪ ،‬نیز اجراء میشود‪.‬‬

ماده‪ ۵٢٣‬ـ اطفال تا سن دو سال تمام را نباید از مادری که محکوم به حبس یا‬ تبعید شده است جدا کرد‪ ،‬مگر آنکه مصلحت طفل اقتضاء کند‪ .‬در این صورت کودک‬ به پدر و در صورت فقدان یا عدم صلاحیت وی به ترتیب به جد پدری یا وصی آنها و یا‬ نزدیکان وی با رعایت مراتب ارث و درصورت فقدان یا عدم صلاحیت آنان‪ ،‬به مؤسسات‬ ذیصلاح سپرده میشود‪.‬‬

ماده‪ ۵٢۴‬ـ در صورت ارتکاب تخلف انضباطی توسط زندانی‪ ،‬یکی از تنبیهات‬ زیر با رعایت تناسب از سوی شورای انضباطی تعیین و پس از تأیید قاضی اجرای‬ احکام اجراء میشود‪:‬‬

الف ـ انتقال از مراکز حرفهآموزی و اشتغال به زندان بسته یا نیمهباز‬

ب ـ محرومیت از ملاقات حداکثر تا سه نوبت‬

پ ـ محرومیت از مرخصی حداکثر تا سهماه‬

ت ـ محرومیت از پیشنهاد عفو و آزادی مشروط حداکثر تا ششماه‬

ماده‪ ۵٢۵‬ـ کانونهای اصلاح و تربیت‪ ،‬اماکنی هستند که برای نگهداری و تربیت‬ اطفال و نوجوانان موضوع این قانون توسط سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی‬ کشور‪ ،‬در مراکز استانها و به تناسب نیاز و ضرورت با تشخیص رئیس قوه قضائیه در سایر‬ مناطق کشور ایجاد شدهاند و یا ایجاد میشوند‪.‬‬

ماده‪ ۵٢۶‬ـ قضات دادگاه اطفال و نوجوانان مکلفند برای بررسی وضعیت قضائی‬ مددجویان و طرز تعلیم و تربیت و پیشرفت اخلاقی آنان‪ ،‬حداقل هر ماه یک بار از کانون‬ اصلاح و تربیت حوزه محل خدمت خود بازدید بهعمل آورند‪ .‬این امر مانع اجرای وظایف‬ قانونی دادستان نیست‪.‬‬

ماده‪ ۵٢٧‬ـ هرگاه حسب گزارش مدیران کانون‪ ،‬رفتار و اخلاق طفل یا نوجوانی‪،‬‬ موجب فساد اخلاق اطفال و یا نوجوانان دیگر گردد‪ ،‬درصورت احراز موضوع توسط قاضی‬ دادگاه اطفال و نوجوانان و به دستور وی‪ ،‬طفل یا نوجوان مذکور در محل دیگری در همان‬ قسمت نگهداری میشود و پس از اصلاح اخلاق و رفتارش با دستور دادگاه به محل قبلی‬ بازگردانده میشود‪.‬‬

ماده‪ ۵٢٨‬ـ آییننامه اجرائی مربوط به نحوه نگهداری و طبقهبندی محکومان و‬ متهمان‪ ،‬اشتغال و حرفهآموزی آنان‪ ،‬برنامههای بازپروری‪ ،‬نحوه ملاقات زندانیان‪ ،‬نحوه‬ اداره کانونهای اصلاح و تربیت و کیفیت اصلاح و تربیت اطفال و نوجوانان در آنجا‪،‬‬ طبقه بندی اطفال و نوجوانان از حیث جنس‪ ،‬سن‪ ،‬نوع جرائم و امور اجرائی این کانونها و‬ نحوه اجرای مجازات حبس ظرف شش ماه از تاریخ لازمالاجراء شدن این قانون توسط‬ وزارت دادگستری با همکاری سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور تهیه‬ میشود و بهتصویب رئیس قوه قضائیه میرسد‪.‬‬

فصل سوم ـ اجرای محکومیتهای مالی‬

ماده‪ ۵٢٩‬ـ هرکس به موجب حکم قطعی دادگاه به پرداخت جزای نقدی محکوم‬ گردد و آن را نپردازد‪ ،‬اموال وی بهوسیله مرجع اجرای حکم‪ ،‬شناسایی‪ ،‬توقیف و با رعایت‬ مقررات راجع به مستثنیات دین از محل فروش آنها نسبت به اجرای حکم اقدام میشود‬ در صورت فقدان مال یا عدم شناسایی آن‪ ،‬مرجع اجرای حکم میتواند با توقیف بخشی از‬ حقوق طبق قانون اجرای احکام مدنی و یا تمام یا بخشی از سایر درآمدهای محکوم‪ ‬علیه‬ برای وصول جزای نقدی اقدام مقتضی بهعمل آورد‪ .‬در صورت تقاضای تقسیط از جانب‬ محکوم علیه و احراز قدرت وی به پرداخت اقساط‪ ،‬دادگاه نخستین که رأی زیر نظر آن‬ اجراء میشود میتواند با اخذ تضمین مناسب امر به تقسیط نماید‪.‬‬

هرگاه اجرای حکم به طرق مذکور ممکن نگردد با رعایت مقررات مربوط به مجازاتهای‬ جایگزین حبس به ترتیب زیر عمل میشود‪:‬‬

الف ـ در جزای نقدی تا پانزده میلیون ریال‪ ،‬هر سیهزار ریال به یکساعت انجام‬ خدمات عمومی رایگان تبدیل میشود‪.‬‬

ب ـ در جزای نقدی بالای پانزده میلیون ریال‪ ،‬همچنین درصورت عدم شرایط‬ اجرای بند )الف( این ماده‪ ،‬هر سیصد هزار ریال به یک روز حبس تبدیل میشود‪.‬‬

تبصره‪١‬ـ چنانچه محکوم ‬علیه قبل از صدور حکم محکومیت قطعی به جزای نقدی‪،‬‬ به دلیل اتهام یا اتهامات مطرح در پرونده در بازداشت بوده باشد‪ ،‬دادگاه پس از تعیین‬ مجازات‪ ،‬ایام بازداشت قبلی را در ازای هر سیصد هزار ریال یکروز از مجازات تعیین شده‬ کسر میکند‪.‬‬

قضات اجرای احکام موظفند رعایت مراتب فوق را به هنگام اجرای حکم‪ ،‬مراقبت نمایند و در صورت عدم رعایت خود اقدام کنند‪.‬‬

تبصره‪٢‬ـ صدور حکم تقسیط جزای نقدی یا تبدیل آن به مجازات دیگر مانع استیفای‬ مابه ازای بخش اجراء نشده آن از اموالی که بعدا ً از محکوم‪ ‬علیه به دست میآید‪ ،‬نیست‪.‬‬

تبصره‪٣‬ـ هرگاه محکوم ‬علیه ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ احضاریه قاضی اجرای‬ احکام کیفری برای پرداخت جزای نقدی حاضر شود‪ ،‬قاضی اجرای احکام میتواند او را از‬ پرداخت بیست درصد (‪ (%٢٠‬جزای نقدی معاف کند‪ .‬دفتر قاضی اجرای احکام کیفری‬ مکلف است در برگه احضاریه محکوم‪‬علیه معافیت موضوع این تبصره را قید کند‪.‬‬

ماده‪ ۵٣٠‬ـ در صورت محکومیت اشخاص به جزای نقدی در مرحله بدوی‪،‬‬ محکوم‪ ‬علیه میتواند قبل از قطعیت حکم از دادگاه صادرکننده تقاضای تقسیط کند‪.‬‬ ‫درخواست مذکور به منزله اسقاط حقتجدیدنظرخواهی نیست‪.‬‬

تبصره ـ دعوای تقسیط جزای نقدی در هر مورد باید به صورت مستقل مطرح شود‪.‬‬

ماده‪ ۵٣١‬ـ هرگاه محکوم‪ ‬علیه در زمان صدور حکم نخستین مبنی بر تقسیط از‬ بابت مجازات بدل از جزای نقدی درحبس باشد بلافاصله بهوسیله دادگاه صادرکننده رأی‬ آزاد میشود‪ .‬در هر صورت‪ ،‬قابلیت تجدیدنظرخواهی از رأی صادره درباره تقسیط مانع از‬ اجرای رأی بدوی دایر بر تقسیط نیست‪.‬‬

ماده‪ ۵٣٢‬ـ در صورت صدور حکم مبنی بر تقسیط جزای نقدی و عدم پرداخت‬ به موقع اقساط از سوی محکوم‪‬علیه‪ ،‬با اعلام قاضی اجرای احکام‪ ،‬حکم تقسیط به وسیله دادگاه‬ صادرکننده حکم قطعی لغو میشود و برای اجرای حکم اقدام قانونی مقتضی انجام میگیرد‪.‬‬

ماده‪ ۵٣٣‬ـ پس از صدور حکم تقسیط‪ ،‬در صورت حصول تمکن مالی‪،‬‬ محکوم‪‬علیه مکلف است مراتب را حداکثر ظرف سه ماه به قاضی مجری حکم اعلام نماید‬ تا نسبت به وصول محکوم‪ ‬به اقدام شود‪ .‬در غیر این صورت با اعلام قاضی اجرای احکام‪،‬‬ دادگاه صادرکننده حکم قطعی نسبت به لغو حکم تقسیط اقدام مینماید‪.‬‬

ماده‪ ۵٣۴‬ـ هرگاه محکوم‬علیه پیش از اتمام مهلت قانونی پرداخت دیه‪ ،‬به پرداخت‬ تمام یا بخشی از آن اقدام کند‪ ،‬قاضی اجرای احکام کیفری ضمن پذیرش‪ ،‬مراتب را‬به محکوم‪ ‬له اعلام میکند‪.‬‬

تمام یا بخشی از آن اقدام کند‪ ،‬قاضی اجرای احکام کیفری ضمن پذیرش‪ ،‬مراتب را‬ به محکوم‪ ‬له اعلام میکند‪.‬‬

تبصره ـ مهلتهای پیشبینی شده برای پرداخت دیه جرائم شبه عمد و خطای‬ محض مانع از پذیرش تقاضای اعسار و یا تقسیط نیست‪.‬‬

ماده‪ ۵٣۵‬ـ هرگاه محکوم به پرداخت دیه فوت کند‪ ،‬قاضی اجرای احکام در صورت‬ تقاضای محکوم‪ ‬له مطابق مقررات مربوط‪ ،‬دیه را از ماترک محکومعلیه استیفاء میکند‪.‬‬

ماده‪ ۵٣۶‬ـ چنانچه حکم صادره متضمن بازگرداندن مال به شخص باشد و وی‬ پس از ششماه از تاریخ اخطاریه قاضی اجرای احکام کیفری‪ ،‬بدون عذر موجه برای‬ دریافت مال منقول مراجعه نکند‪ ،‬قاضی اجرای احکام کیفری درصورت احتمال عقلایی‬ فساد مال‪ ،‬میتواند دستور فروش مال را صادر کند‪ .‬در این صورت مال به فروش میرسد‬ و پس از کسر هزینه های مربوط‪ ،‬در صندوق دادگستری تودیع میگردد‪.‬‬

ماده‪ ۵٣٧‬ـ اجرای دستورهای دادستان و آراء لازمالاجرای دادگاههای کیفری در‬ مورد ضبط و مصادره اموال‪ ،‬اخذ وجه التزام‪ ،‬وجه الکفاله یا وثیقه و نیز جزای نقدی‪ ،‬وصول‬ دیه‪ ،‬رد مال و یا ضرر و زیان ناشی از جرم برعهده معاونت اجرای احکام کیفری است‪.‬‬

تبصره ـ چنانچه اجرای دستور یا رأی در موارد فوق مستلزم توقیف و یا فروش‬ اموال باشد‪ ،‬انجام عملیات مذکور مطابق مقررات اجرای احکام مدنی است‪.‬‬

ماده‪ ۵٣٨‬ـ در اجرای مواد )‪ (٢٣٢‬و )‪ (٢٣٣‬این قانون‪ ،‬دیه و یا ضرر و زیان ناشی‬ از جرم در ابتداء از محل تأمین اخذ شده پرداخت و مازاد بر آن به نفع دولت ضبط میشود‪.‬‬

ماده‪ ۵٣٩‬ـ دادخواست تقسیط جزای نقدی از تاجر پذیرفته نمیشود‪ .‬تاجری که‬ متقاضی تقسیط محکوم‪‬به است باید مطابق مقررات قانون تجارت‪ ،‬دادخواست ورشکستگی‬ دهد‪ .‬کسبه جزء‪ ،‬مشمول این ماده نیستند‪.‬‬

ماده‪ ۵۴٠‬ـ سایر مقررات و ترتیبات راجع به اجرای محکومیتهای مالی تابع قانون‬ نحوه اجرای محکومیتهای مالی است‪.‬‬

فصل چهارم ـ اجرای سایر احکام کیفری‬

ماده‪ ۵۴١‬ـ هرگاه اجرای مجازات منوط به درخواست محکوم‪ ‬له باشد و در تقاضای‬ اجرای آن‪ ،‬بدون داشتن عذر موجه‪ ،‬تأخیر کند‪ ،‬به دستور قاضی اجرای احکام کیفری‬ به وی ابلاغ میشود تا ظرف سـه ماه تصمـیم خود را درباره اجرای حکم اعلام کند‪.‬‬ ‫در صورت سپری شدن این مدت و عدم وصول درخواست اجرای حکم بدون عذر موجه‪،‬‬ قاضی اجرای احکام کیفری قرار تأمین صادره را لغو میکند‪ .‬در این صورت‪ ،‬چنانچه‬ محکوم‪‬ علیه بهعلت دیگری در حبس نباشد‪ ،‬آزاد و پرونده بهطور موقت بایگانی میشود‪.‬‬

ماده‪ ۵۴٢‬ـ هرگاه محکوم به سلب حیات‪ ،‬در غیر جرائم مستوجب حد که قابل عفو‬ نیستند و قصاص پس از لازمالاجراء شدن حکم و پیش از اجرای آن درخواست عفو کند‪،‬‬ به دستور دادگاه صادرکننده حکم‪ ،‬اجرای آن فقط برای یکبار تا اعلام نتیجه از سوی‬ کمیسیون عفو و تخفیف مجازات محکومان به تأخیر میافتد‪ .‬کمیسیون مزبور مکلف است‬ حداکثر ظرف دوماه به این تقاضا رسیدگی و نتیجه را به دادگاه اعلام کند‪.‬‬

تبصره ـ قاضی اجرای احکام کیفری مکلف است‪ ،‬حداقل یک هفته پیش از اجرای‬ حکم سلب حیات موضوع این ماده‪ ،‬مراتب را به محکوم‪ ‬علیه اعلام کند‪.‬‬

ماده‪ ۵۴٣‬ـ پیش از اجرای حکم سلب حیات‪ ،‬مراسم مذهبی توسط اشخاص واجد‬ صلاحیت اجراء میشود‪ .‬هنگام اجرای حکم باید دادستان یا نماینده او‪ ،‬قاضی اجرای‬ احکام کیفری‪ ،‬فرمانده نیروی انتظامی محل یا نماینده وی‪ ،‬پزشک قانونی یا پزشک‬ معتمد و منشی دادگاه حضور داشته باشند‪ .‬هرگاه اجرای حکم در محوطه زندان صورت‬ گیرد‪ ،‬رئیس زندان یا نماینده وی نیز حضور مییابد‪ .‬وکیل محکوم‪ ‬علیه نیز میتواند برای اجرای حکم حاضر شود‪ .‬پس از حاضر کردن محکوم‪ ‬علیه در محل اجرای حکم‪ ،‬منشی‬ دادگاه‪ ،‬حکم را با صدای رسا قرائت میکند‪ .‬سپس به دستور قاضی اجرای احکام کیفری‪،‬‬ حکم اجراء شده‪ ،‬صورتمجلس تنظیم میشود و به امضای حاضران میرسد‪.‬‬

ماده‪ ۵۴۴‬ـ احکام حدود و سایر احکام راجع به قصاص و دیات طبق مقررات‬ مربوط اجراء میشود‪.‬‬

ماده‪ ۵۴۵‬ـ شخصی که به تبعید یا اقامت اجباری محکوم شده است‪ ،‬به دادسرای‬ محل اجرای حکم اعزام میشود‪.‬‬

ماده‪ ۵۴۶‬ـ نظارت بر حضور و فعالیت محکومان در محل تبعید یا اقامت اجباری‬ برعهده قاضی اجرای احکام کیفری محل اجرای حکم است‪.‬‬

ماده‪ ۵۴٧‬ـ قاضی اجرای احکام کیفری محل اجرای حکم تبعید یا اقامت اجباری‪،‬‬ در صورت ضرورت و با اخذ تأمین مناسب به محکومان به تبعید یا اقامت اجباری با رعایت‬

مفاد ماده )‪ (۵٢٠‬این قانون مرخصی اعطاء میکند‪.‬‬

ماده‪ ۵۴٨‬ـ اشخاصی که به منع از اقامت در نقطهای معین محکوم میشوند‪ ،‬از‬ محل تعیین شده اخراج میشوند و مراتب به نیروی انتظامی محل و سایر نهادها و مراجع‬ مرتبط ابلاغ میشود‪.‬‬

ماده‪ ۵۴٩‬ـ آییننامه اجرائی نحوه اجرای مجازاتهای سلب حیات‪ ،‬قطع عضو‪،‬‬ قصاص عضو و جرح‪ ،‬شلاق‪ ،‬تبعید‪ ،‬اقامت اجباری و منع از اقامت در محل یا محلهای‬ معین ظرف ششماه از تاریخ لازمالاجراء شدن این قانون توسط وزیر دادگستری با همکاری وزیر کشور تهیه میشود و به تصویب رئیس قوه قضائیه میرسد‪.‬‬

ماده‪ ۵۵٠‬ـ اجرای احکام رفع تصرف عدوانی‪ ،‬مزاحمت و ممانعت از حق‪ ،‬مطابق مقررات اجرای احکام مدنی است‪.‬‬

فصل پنجم ـ اجرای قرار تعلیق اجرای مجازات‪ ،‬آزادی مشروط‪ ،‬قرار تعویق‬

صدور حکم‪ ،‬نظام نیمه آزادی و آزادی تحت نظارت سامانههای الکترونیکی‬

ماده‪ ۵۵١‬ـ در صـورت تعلـیق اجرای مجـازات‪ ،‬قاضی اجـرای احکـام کیـفری‪،‬‬ محکوم‪ ‬علیه را احضار و در صورت عدم حضور بدون عذر موجه‪ ،‬جلب میکند و با حضور‬ محکوم‪‬علیه‪ ،‬دستور یا دستورهای دادگاه‪ ،‬چگونگی اجراء و ضمانت عدم رعایت آنها را‬ به وی تفهیم و ابلاغ مینماید‪.‬‬

ماده‪ ۵۵٢‬ـ هرگاه محکوم‪ ‬علیه پس از سپری شدن حداقل شش ماه از مدت تعلیق‬ اجرای مجازات‪ ،‬به طور مستمر حسن اخلاق و رفتار نشان دهد‪ ،‬قاضی اجرای احکام‬ کیفری‪ ،‬مراتب را با پیشنهاد کاهش مدت تعلیق یا لغو تمام یا برخی از دستورهای تعیین‬ شده به دادگاه صادرکننده حکم اعلام میکند‪ .‬دادگاه در وقت فوقالعاده در مورد پیشنهاد‬ قاضی اجرای احکام کیفری تصمیم میگیرد‪.‬‬

تبصره ـ در صورت عدم پذیرش پیشنهاد از سوی دادگاه‪ ،‬قاضی اجرای احکام کیفری میتواند هر دوماه یکبار تعلیق اجرای مجازات را به دادگاه پیشنهاد نماید‪.‬‬

ماده‪ ۵۵٣‬ـ در جرائم مشمول نظام نیمه آزادی و آزادی تحت نظارت سامانه های‬ الکترونیکی‪ ،‬قاضی اجرای احکام کیفری میتواند پس از وصول گزارش شورای طبقه بندی‬ زندان و نظریه مددکاران اجتماعی معاونت اجرای احکام کیفری‪ ،‬مبنی بر آنکه اجرای یک‬ فعالیت شغلی یا حرفهای‪ ،‬آموزشی‪ ،‬حرفهآموزی‪ ،‬مشارکت در تداوم زندگی خانوادگی و یا‬ درمان پزشکی‪ ،‬از سوی محکوم‪ ‬علیه در خارج از محیط زندان‪ ،‬در فرآیند اصلاح وی و یا جبران ضرر و زیان بزهدیده مؤثر است‪ ،‬به دادگاه صادرکننده حکم‪ ،‬پیشنهاد اجرای نظام‬ نیمه آزادی و آزادی تحت نظارت سامانههای الکترونیکی را طبق مقررات راجع به دادرسی‬ الکترونیکی دهد و مطابق تصمیم این دادگاه اقدام کند‪.‬‬

ماده‪ ۵۵۴‬ـ قاضی اجرای احکام کیفری‪ ،‬پس از موافقت دادگاه با پیشنهاد موضوع‬ ماده فوق‪ ،‬با اخذ تأمین متناسب از محکوم ‬علیه‪ ،‬دستور اجرای تصمیم دادگاه را صادر و‬ مراتب را به زندان اعلام میکند‪.‬‬

ماده‪ ۵۵۵‬ـ صدور قرار تعلیق اجرای مجازات‪ ،‬حکم آزادی مشروط‪ ،‬قرار تعویق‬ صدور حکم‪ ،‬نظام نیمه آزادی و آزادی تحت نظارت سامانههای الکترونیکی طبق مقررات‬ راجع به دادرسی الکترونیکی و دستور یا دستورهای قاضی اجرای احکام کیفری‪ ،‬آثار عدم تبعیت محکوم‪ ‬علیه یا متهم از آنها و نیز آثار ارتکاب جرم جدید به شاکی یا مدعی‬ خصوصی ابلاغ میشود‪ .‬چنانچه محکوم‪ ‬علیه یا متهم در مدت مزبور بدون عذر موجه از‬ دستور یا دستورهای قاضی اجرای احکام کیفری تبعیت نکند‪ ،‬یا مرتکب جرم عمدی شود‪،‬‬ شاکی یا مدعی خصوصی میتواند مراتب را به قاضی اجرای احکام کیفری برای اجرای‬ مقررات مربوط اعلام کند‪.‬‬

ماده‪ ۵۵۶‬ـ محکوم ‬علیه یا متهم مکلف است حسب مورد در طول دوره تعلیق‬ اجرای مجازات‪ ،‬آزادی مشروط‪ ،‬تعویق صدور حکم و نظام نیمه آزادی و آزادی تحت‬ نظارت سامانههای الکترونیکی‪ ،‬امکان نظارت مأمور مراقبتی را به شیوهای که قاضی اجرای‬ احکام کیفری مشخص مینماید‪ ،‬فراهم آورد و هرگونه اقدامی از قبیل تغییر شغل یا محل‬ اقامت‪ ،‬که اجرای کامل نظارت را با دشواری مواجه میسازد از قبل به اطلاع قاضی اجرای‬ احکام کیفری برساند‪.‬‬

ماده‪ ۵۵٧‬ـ نحوه اجرای قرار تعلیق اجرای مجازات‪ ،‬آزادی مشروط‪ ،‬قرار تعویق‬ صدور حکم‪ ،‬نظام نیمه آزادی و آزادی تحت نظارت سامانه های الکترونیکی مطابق مقررات‬ راجع به دادرسی الکترونیکی و نیز نحوه اجرای مجازاتهای جایگزین حبس به موجب‬ آیین نامه های است که ظرف شش ماه از تاریخ لازمالاجراء شدن این قانون توسط وزیر‬ دادگستری با همکاری وزیر کشور و رئیس سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی‬ کشور تهیه میشود و به تصویب رئیس قوه قضائیه میرسد‪.‬‬

تبصره ـ آییننامه این ماده در مورد جرائم در صلاحیت سازمان قضائی نیروهای مسلح‪،‬‬ توسط رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و رئیس سازمان قضائی نیروهای مسلح و با همکاری‬ مراجع مذکور در صدر این ماده تهیه میشود و به تصویب رئیس قوه قضائیه میرسد‪.‬‬

ماده‪ ۵۵٨‬ـ چنانچه اقامتگاه اشخاص مشمول تعلیق اجرای مجازات‪ ،‬آزادی مشروط‪،‬‬ تعویق صدور حکم‪ ،‬نظام نیمه آزادی و آزادی تحت نظارت سامانههای الکترونیکی‪،‬‬ درحوزه قضائی دیگری غیر از حوزه قضائی دادگاه صادرکننده رأی باشد‪ ،‬اشخاص مذکور‬ میتوانند اجرای تصمیم مذکور را در محل اقامت خود تقاضا نمایند‪ .‬در این صورت قاضی‬ مجری حکم با اعطای نیابت به قاضی اجرای احکام حوزه اقامت آنان‪ ،‬تمامی دستورهای‬ دادگاه و واحد اجرای احکام و شرایط مقرر در رأی را به قاضی مجری نیابت اعلام مینماید‬ و موارد مذکور‪ ،‬تحت نظارت قاضی مرجوع‪ ‬الیه اجراء میشود‪.‬‬