فناوری اطلاعات در خدمات بانکی

‫ضرورت بکارگیری فناوری اطلاعات در ارائه خدمات بانکی‪:‬‬
‫یکی از مهمترین پدیدههای ناشی از انقلاب اطلاعات‪ ،‬تحول در شیوههای سنتی تجارت و جایگزینی آن با تجارت‬ ‫الکترونیک است‪ .‬از این رو به واسطه نقش پول و بانکداری در تجـارت‪ ،‬بانکـداری الکترونیـک اصـلیتـرین زیربنـای‬ ‫تجارت الکترونیک محسوب میشود‪.‬‬
‫طبیعتاً در این میان‪ ،‬نقش بانکها و موسسات اقتصادی در نقل و انتقال پول بسیار حیـاتی اسـت‪ .‬هنگـامی کـه در‬ ‫سال ‪ 1994‬اینترنت قابلیتهای تجاری خود را علاوه برجنبههای علمی و تحقیقاتی به نمایش گذاشت‪ ،‬موسسـات‬ ‫تجاری و بانکها در کشورهای پیشرفته اولین نهادهایی بودند که تلاش جدی خود را برای استفاده هر چه بیشتر از‬ ‫این جریان بکار انداختند‪ .‬محصول تلاش آنها نیز همان بانکـداری الکترونیـک امـروزی اسـت‪ .‬سـپس بـه سـرعت‬ ‫مشخص شد که اینترنت بستر بسیار مناسبی برای انواع فعالیتهای بانکداری و اقتصادی به شمار میرود‪ .‬بانکداری‬ ‫الکترونیک هم اکنون در جهان به عنوان یک بحث بسیار تخصصی و در عین حال‪ ،‬بسیار پیچیده تبدیل شده اسـت‬ ‫و تطبیق آن باسیاستهای تجاری و اقتصادی کشورهای مختلف نیاز به تحقیق و برنامه ریزی دقیق دارد‪.‬‬

ارایه درگاه پرداخت epbank.ir برای افتتاح حساب اینترنتی کاربران و پذیرندگان و وب مستران صاحبان کسب و کار اینترنتی ایران

‫بانک ها به عنوان بنگاه های اقتصادی که وظیفه ارایه خدمات پولی و مالی را دارند با بهرهگیری از فناوری اطلاعـات‬ ‫از سویی میتوانند هزینه های خود را کاهش داده و موجب سود دهی خود و ذینفعانشان را فراهم کنند و از سوی‬ ‫دیگر موجب رضایتمندی مشتریان خود شوند‪ .‬در این خصوص با وجود پیشرفتهای خـدمات پـول الکترونیکـی و‫ابزارهای پرداخت در کشور‪ ،‬در استفاده از سامانه های یکپارچه اطلاعاتی بـرای الکترونیکـی کـردن تعـاملات درون‬ ‫بانکی و بین بانکی و اتصال بر خط مشتریان به بانک در آغاز راه هستیم ‪.‬به همین دلیل فناوری اطلاعات نتوانسـته‬ ‫باعث کاهش هزینه ها و ارزانتر شدن خدمات بانکی و نیز حذف رویه های سنتی نظیر توسعه شعب فیزیکی بانکها‬ و اسکناس شود‪.‬‬
‫در بانکداری الکترونیک نیاز به یک دولت الکترونیک است‪ .‬دولت الکترونیک یکی از ضرورتهای جهان امروز اسـت‬ ‫که بسیاری از کشورها به دنبال ایجاد آن در کشور خود هستند‪ .‬دولت الکترونیکی عبارت از اسـتفاده سـازمانهـای‬ ‫دولتی از فناوریهای جدید اطلاعاتی و ارتباطی جهت ارایه و توزیـع خـدمات و اطلاعـات بـه صـورت بـه هنگـام و‬ ‫شبانه روزی در کمترین زمان‪ ،‬با کمترین هزینه و بالاترین کیفیت به شهروندان‪ ،‬بخشهای تجاری و تولیدی و سایر‬ مشتریان دولت میباشد به گونهای که آنها از طریق سیستمهای کامپیوتری بتوانند با دولت ارتباط برقـرار کننـد و‬ ‫مشارکت بیشتری در اداره امور دولتی و فرایندها و نهادهای مردمسالار داشته باشند‪.‬‬
‫با تکیه بر فلسفه بازاریابی‪ ،‬مهمترین مزیت بانکداری الکترونیک افزایش سطح رضایتمندی مشتریان بانکها اسـت‪،‬‬ ‫نتیجه این رضایتمندی ارتقا سطح وفاداری و ایجاد رابطهای اثربخش و بلندمدت میان بانک و مشتری اسـت البتـه‬ ‫باید توجه داشت اگر بانکها بخواهند سطح رضایتمندی استفاده کنندگان از خدمات الکترونیـک خـود را افـزایش‬ ‫دهند باید به ادراکات آنان در مورد ستانده که همان کیفیت خدمات الکترونیکی اسـت و ثبـات آن در طـول زمـان‬ ‫توجه نمایند‪.‬‬
‫مهمترین ویژگیه ای بانکداری الکترونیک این است که در رابطه بین بانک و مشـتری‪ ،‬موقعیـت فیزیکـی بانـک یـا‬ ‫مشتری نقشی ندارد و وابستگی نداشتن به موقعیت فیزیکی‪ ،‬علاوه بر این که زمینه رقابت بین بانکها را تغییر داده‬ ‫و نقش فاصله مکانی از بانک را در هزینه نهایی ارایه خدمات بانکی به مشتری از بین میبـرد دو پیامـد عمـده دارد‬
‫اول این که امکان مبادله خدمات مالی در بازارهای خرد کشورهای مختلف را فراهم میسازد‪ ،‬دوم این که بانکهای‬ ‫مجازی می توانند موقعیت فیزیکی خودشان را بدون این که تغییری در ارتباط خود با مشتریانشـان ایجـاد کننـد‪،‬‬ ‫تغییر دهند بنابراین بانکهای مجازی در مقایسه با بانکهای سنتی انعطـافپذیرترنـد و نسـبت بـه تغییـر شـرایط‬ ‫اقتصادی یا مقررات قانونی‪ ،‬به سرعت واکنش نشان میدهند و میتوانند از کشوری به کشور دیگر نقل مکان کنند‪.
‬‬‫امروزه تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات بازوی اقتصادی و اجتماعی و پیشـرفت فرهنگـی در کشـورهای مختلـف بـه‬ ‫شمار میرود‪ .‬استفاده از این تکنولوژی در جهت حل معضلات پیش روی کشورها و شـهرها در همـه سـطوح دیـده‬ ‫میشود‪.‬دانشمندان و پژوهشگران به طور خستگی ناپذیری در حال تلاش برای ارتقای سـطح تکنولـوژی اطلاعـات‪،‬‬ ‫استفاده ها و فواید آن در زندگی روزمره انسانها میباشند‪ .‬یکی از دستاوردهای مهم فنآوری اطلاعات و ارتباطات می باشد
‫‪ (Information and Communication Technology) ICT‬ـ‬
‫بانکداری الکترونیک برگرفته از ‪ ICT‬در زمینه اقتصادی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬فرهنگی و حتی سیاست و مـذهب کاربردهـای‬ ‫فراوان دارد‪ .‬درخشیدن اینترنت در جهان تبلیغات در دهه های اخیر نه تنها روشهای قدیمی تجارت را تحت تـاثیر‬ ‫قرار داده و آن را عوض نموده است‪ ،‬بلکه به مقرون بصرفه بودن از نوع بهترین وجه آن ‪ ،‬دستیابی پیدا کرده است‪.‬‬
‫امروزه در نیازهای مصرف کنندگان تغییر و تحولاتی شگرف بوجود آمده است و بخش گستردهای از این تغییـرات‬ ‫در گرو تحولات تکنولوژیکی و فناوری اطلاعات میباشد‪ .‬البته سازمان ها و نهادها نیز از ایـن تغییـرات گسـترده در‬ امان نبوده و کم و بیش از تغییرات بنیادین الکترونیکی بهرهمند شدهاند‪.‬امروزه کمتر شخصی را میتوان یافت که با‬ ‫موضوع بانکداری الکترونیک آشنایی نداشته باشد‪ .‬رشد روزافزون فن آوری بخصـوص فنـاوری اطلاعـات در جهـان‪،‬‬ ‫موانع و مشکلات زمانی و مکانی مرتبط به امور تجاری را کاهش داده و دستیابی عمومی مردم بـه اینترنـت سـبب‬
‫شده امکان تجارت و کسب و کار از طریق اینترنت و یا به عبارتی بانکداری الکترونیک و کسب و کار الکترونیکـی از‬ ‫جایگاه ویژهای در کشورهای توسعه یافته برخوردار شود‪.‬‬
‫بانکداری الکترونیک به دلیل سرعت‪ ،‬کارآیی‪ ،‬کاهش هزینهها و بهره برداری از فرصتهای زودگذر عرصه جدیـدی‬ ‫را در رقابت گشوده است‪ .‬بروز پدیده نوین مبادله الکترونیکی اطلاعات از طریق شبکه های مختلف خصوصـا شـبکه‬ ‫اینترنت از یک سو و طرح دهکده جهانی از سوی دیگر‪ ،‬عملا تحول گسـتردهای در قلمـرو بانکـداری ایجـاد نمـوده‬ ‫است‪ .‬بازتاب این دگرگونی در تجارت بین المللی باعث گردیده دسترسی آسـان و مطمـئن بـه اطلاعـات و برقـراری‬ ‫ارتباط سریع به بازارها از اهمیت ویژه و حساسیت خاصی برخوردار گردد‪ .‬بهرهمندی از امکانات و فنون جدید تبادل‬ ‫اطلاعات تاثیر مستقیم و موثر در روان سازی و تسهیل امر بانکداری داشته است‪.‬‬
‫از جمله مزایا و سودمندی های بانکداری الکترونیکی را میتوان در تصمیمگیری ها و برنامهریـزیهـای مناسـب و‬ ‫دقیق‪ ،‬حذف مقررات محدود کننده ‪،‬آسان سازی ارتباط میان عوامـل داد و سـتد‪ ،‬بکـارگیری سیسـتمهـای اطـلاع‬ ‫رسانی و آگاه کننده ‪ ،‬فراهم آوردن فضای رقابت بـرای تمـامی اسـتعدادها‪ ،‬جلـوگیری از اتـلاف وقـت شـهروندان‪،‬‬ ‫پیشگیری از تهدید شدن و به خطر افتادن سلامت جسمانی و روانی شهروندان ناشـی از تصـادفات درون شـهری و‬ ‫بین شهری‪ ،‬کمک به تلطیف هوا و کاهش آلودگی هوا‪ ،‬پاسخگویی سریع با قدرت بالا‪ ،‬امکان رفع اشـتباه و جبـران‬ ‫خسارت های مختلف‪ ،‬بخشی از سودمندیهای کاربست بانکداری الکترونیـک بـه شـمار مـیرونـد‪.‬روش بانکـداری‬ ‫الکترونیک معروف به بانکداری بدون کاغذ‪ ،‬صرفه جویی در زمان‪ ،‬هزینه ها و نیروی انسانی را به دنبال داشته است و‬ ‫شاخصهای بهره وری را توانسته است افزایش دهد‪ ،‬اما این شیوه هنوز در کشور ما جایگاه واقعی و مطلوب خـود را‬ بدست نیاورده است‪.‬‬
‫این موضوع در شهرهای بزرگتر کمتر به چشم میخورد و تقریباً برخی امور زندگی در ابعاد مختلف توسط اینترنت‬ و تکنولوژیهای مدرن انجام میگیرد‪ .‬اما در شهرهای کوچکتر و محروم از امکانات‪ ،‬کاربست بانکداری الکترونیکی با‬ موانع و چالشهای بیشتری همراه میباشد‪ .‬در سالیان اخیر فروشگاهها و مراکز خرید‪ ،‬ادارات‪ ،‬سازمانها‪ ،‬دانشگاهها‬ و مدارس‪ ،‬کتابخانهها و پژوهشکده ها و بسیاری دیگر از امـاکن سـعی کـرده انـد کـه کالاهـا و خـدمات مـورد نیـاز‬ ‫شهروندان را در قالب بانکداری الکترونیک ارایه نمایند‪ ،‬اگرچه همواره در این مسیر با چالشها و فراز و نشیب هـای‬ متعددی مواجه گشتهاند‪.‬‬
‫براساس برآوردی که از هزینه های ارائه خدمات و محصولات بانکی به مشتریان توسط چند بانک خارجی و داخلـی‬ عمل آمده است)
‬‬ ‫صرف حضور مشتری در شعبه برای بانک هزینه آور است ‪ .‬توسعه خدمات الکترونیک مبتنی بـر بانکـداری جـامع‬ ‫امکان کنترل لحظه ای سود و زیان و روند جذب منابع و اعطای تسهیلات فراهم می آورد‪.‬بنـا بـراین فـراهم آوردن‬ ‫امکانات بانکداری متمرکز الکترونیک در دراز مدت سبب کاهش چشم گیر هزینه ها خواهد بود‪.‬‬
‫جهت پیاده سازی بانکداری الکترونیک در کشور هم اکنون بانکها دچار مشکلات و چالشهایی می باشند که در حال‬ ‫حاضر برخی مشکلات موجود بر سر راه توسعه بانکداری متمرکز الکترونیک(‪ (core banking‬عبارت اند از‪:‬‬
‫‪ -1‬دشواری دسترسی و خرید نرمافزارها و تجهیزات سخت افزاری خارجی‪.‬‬
‫‪ -2‬دشواری انطباق نرم افزارهای خارجی با عملیات بانکی داخلی‪.‬‬
‫‪ -3‬عدم طراحی و تهیه نرمافزار ‪ core banking‬بانک های دولتی داخل‪ ،‬و عـدم تطـابق بـا اسـتانداردهای‬ ‫جهانی ‪ core banking‬بانکهایی دولتی که اقدام به طراحی و تهیه آن را بعمل آورده اند.‬‬
‫‪ -4‬دشواری جذب و نگهداری نیروهای متخصص در این زمینه‪.‬‬
‫‪ -5‬دشواریهای ناشی از عدم شناخت مدیران ‪،‬دستگاههای ناظر و بازرس و تمامی مشتریان‪.‬‬
‫‪ -6‬محدودیتهای ناشی از آیین نامههای معاملاتی و ارائه سیاستها و الزامات متعدد سازمانهای ناظر که اعمال‬ ‫تغییرات مداوم باعث از بین رفتن یکپارچگی سیستم می گردد‪.‬‬
‫از سوی دیگر عدم پوشش مخابراتی در همه نقاط کشور‪ ،‬کنـدی توسـعه شـبکه زیرسـاخت‪ ،‬ارایـه نشـدن‬ خدمات پشتیبانی به صورت شبانه روزی‪ ،‬ارایه نشدن خدمات مخـابراتی متناسـب بـا کیفیـت مـورد نیـاز‬ ‫عملیات بانکی و بالابودن میانگین زمان تعمیرخرابی با توجه به حساسیت سامانههای بانکی‪ ،‬رعایت نشـدن‬ ‫دقیق ‪ SLA‬از سوی شرکت مخابرات و پایین بودن قابلیت اطمینان ارتباطات شبکهای موجود (اختصاصی‬ ‫نبودن شبکه) از جمله موانع و چالشهای شبکه ارتباطی بانکها ذکر شده است‪.