فناوری اطلاعات و بانکداری الکترونیک

نقش فناوری اطلاعات در بانکداری الکترونیک:

امروزه در نیازهای مصرف کنندگان تغییرو تحولاتی شگرف بوجود آمده است و بخش گستردهای از این تغیـرات در گرو تحولات تکنولوژیکی و فناوری اطلاعات میباشد. البته سازمانهاو نهادها نیز از ایـن تغییـرات گسـترده در امان نبوده و کم و بیش از تغیرات بنیادین الکترونیکی بهره مند شده اند.

ارایه درگاه پرداخت epbank.ir برای سایتها و وبلاگها ، نرم افزارهای  آیفون ، اندرویدی و windows mobile

در صورتیکه نرم افزاری طراحی و برنامه نویسی کرده اید برای فروش آن نرم افزار میتوانید در ePishro.ir درج آگهی کنید

امروزه کمتر شخصی را میتوان یافت که با موضوع بانکداری الکترونیک آشنایی نداشته باشد. رشد روزافزون فنآوری بخصـوص فنـاوری اطلاعـات در جهان، موانع و مشکلات زمانی و مکانی مرتبط به امور تجاری را کاهش داده و دستیابی عمومی مردم بـه اینترنـت سـبب شده امکان تجارت و کسب و کار از طریق اینترنت و یا به عبارتی بانکداری الکترونیک و کسب و کار الکترونیکـی از جایگاه ویژهای در کشورهای توسعه یافته برخوردار شود.امروزه تجارت الکترونیک بدون بانکـداری الکترونیـک غیـر قابل تصور است، بانکداری الکترونیک جزء لاینفک تجارت الکترونیکی می باشد. بانکها در تجارت الکترونیکی نقـش دو جانبه ای دارند، گاهی به عنوان جزئی از تجارت الکترونیکی B2B (ارتباط بین دو یا چند سازمان)،و گاهی در نقش مشتری تجارت الکترونیکی (C2C ارائه مستقیم محصولات تولید کنده به مشتری نهایی یا مصرف کننده).

تعریف بانکداری الکترونیک:

تعریف بانکداری الکترونیک در دیدگاه صاحب نظران و متخصص سیستم بانکی به شرح ذیل می باشد:

1 -1- بانکداری الکترونیکی عبارت از فراهم آوردن امکناتی برای کارکنان در جهت افزایش سرعت و کارایی آنهـا در ارایه خدمات بانکی در محل شعبه و همچنین فرآیندهای بین شعبهایو بین بـانکی در سراسـر دنیـا و ارایه امکنات سخت افزاری و نرم افزاری به مشتریان که با استفاده از آنها بتوانند بدون نیاز به حضور فیزیکی در بانک، در هر ساعت از شبانه روز از طریق کنالهای ارتباطی ایمنو با اطمینان، عملیات بـانکی دلخـواه خود ر انجام دهند.

2 -1- بانکداری الکترونیکی استفاده از فناوریهای پیشرفته نرم افزاری و سخت افزاری مبتنی بر شبکه و مخابرات برای تبادل منابع و اطلاعات مالی به صورت الکترونیکی است و نیازی به حضور فیزیکی مشتری در شـعبه نیست.

3 -1- بکارگیری فناوری اطلاعات و بسترهای ارتباطی (مخابرات) در ارائه خدماتو محصولات بانکی به مشتریان به صورتی که نیازی به حضور مشتری به شعبه نباشدو در 7 روز هفته و 24 ساعت امکان رائه آن فـراهم باشد.

4 -1- بکارگیری از سیستم های متمرکز بانکی Core Banking و سامانه های نرم افزاری و سـخت افـزاری در ارائه خدمات بانکی در هر زمانو مکان به مشتری.

برخی از عوامل تاثیر گذار در توسعه بانکداری الکترونیک:

1- استفاده ی کارآمد بانکها از فناوری جدید تاثیر مثبت بر گسترش رائه خـدمات بـانکی از طریـق سـامانه هـای بانکداری الکترونیک را دارد.

2- حمایت های قانونی دولت (وزارت امور اقتصاد و دارایی و بانک مرکزی) تاثیرمثبت بر گسترش و ایجاد خدمات جدید در بانکداری الکترونیک دارد.

3- آموزش مستمر مباحث بانکداری الکترونیک به کارکنان بانک و بهبود فرآیندهای سـنتی ارائـه خـدمات بـانکی، تاثیرمثبت بر گسترش بانکداری الکترونیک دارد .

4- عوامل جمعیت شناختی (گروه بندی مشتریان به لحاظ بکارگیری از محصولاتو خدمات بانکداری الکترونیک) تاثیرمثبت بر گسترش بانکداری الکترونیک دارد.

5- آموزش، اعتماد سازی و ایجاد فرهنگ بکارگیری از بانکداری الکترونیک در مردم نقش مهمـی در توسـعه آن را دارد.

6- بکارگیری نیروی انسانی متخصصو استفاده از تجهیزات، نرم افزارو بستر ارتباطی مناسبو بـه روز کـه درای حداقل خطا و مشکل می باشند، تاثیر مهمی در رائه خدمات 7 ×24 دارد.

7- معرفی و اطلاع رسانی خدماتو محصولات بانکداری الکترونیک به مردم، نقش موثری در بکارگیری از خـدمات و محصولات بانکداری الکترونیک را دارد.

ضرورت بکارگیری فناوری اطلاعات در ارائه خدمات بانکی:

یکی از مهمترین پدیده های ناشی از انقلاب اطلاعات، تحول در شیوه های سنتی تجارت و جایگزینی آن با تجارت الکترونیک است. از این رو به واسطه نقش پولو بانکداری در تجـارت، بانکـداری الکترونیـک اصـلی تـرین زیربنـای تجارت الکترونیک محسوب میشود.

طبیعتاً در این میان، نقش بانکهاو موسسات اقتصادی در نقل و انتقال پول بسیار حیـاتی اسـت. هنگـامی کـه در سال 1994 اینترنت قابلیتهای تجاری خود را علاوه برجنبههای علمیو تحقیقاتی به نمایش گذاشت، موسسـات تجاری و بانکها در کشورهای پیشرفته اولین نهادهایی بودند که تلاش جدی خود را برای استفاده هر چه بیشتر از این جریان بکار انداختند. محصول تلاش آنها نیز همان بانکـداری الکترونیـک امـروزی اسـت. سـپس بـه سـرعت مشخص شد که اینترنت بستر بسیار مناسبی برای انواع فعالیتهای بانکداری و اقتصادی به شمار میرود. بانکداری الکترونیک هم اکنون در جهان به عنوان یک بحث بسیار تخصصی و در عین حال، بسیار پیچیده تبدیل شده اسـت و تطبیق آن باسیاستهای تجاری و اقتصادی کشورهای مختلف نیاز به تحقیق و برنامه ریزی دقیق دارد.بانکها به عنوان بنگاه های اقتصادی که وظیفه ارایه خدمات پولی و مالی را دارند با بهره گیری از فناوری اطلاعات از سویی میتوانند هزینه های خود را کاهش ادهو موجب سود دهی خود و ذینفعانشان را فراهم کندو از سوی دیگر موجب رضایتمندی مشتریان خود شوند. در این خصوص با وجود پیشرفتهای خـدمات پـول الکترونیکـی و ابزارهای پرداخت در کشور، در استفاده از سامانه های یکپارچه اطلاعاتی بـرای الکترونیکـی کـردن تعـاملات درون بانکی و بین بانکی و اتصال بر خط مشتریان به بانک در آغاز راه هستیم .به همین دلیل فناوری اطلاعات نتوانسـته باعث کاهش هزینه هاو ارزانتر شدن خدمات بانکی و نیز حذف رویه های سنتی نظیر توسعه شعب فیزیکی بانکها و اسکناس شود.

در بانکداری الکترونیک نیاز به یک دولت الکترونیک است. دولت الکترونیک یکی از ضرورتهای جهان امروز اسـت که بسیاری از کشورها به دنبال ایجاد آن در کشور خود هستند. دولت الکترونیکی عبارت از اسـتفاده سـازمان هـای دولتی از فناوریهای جدید اطلاعاتیو ارتباطی جهت رایج و توزیـع خـدمات و اطلاعـات بـه صـورت بـه هنگـام و شبانه روزی در کمترین زمان، با کمترین هزینه و بالاترین کیفیت به شهروندان، بخشهای تجاری و تولیدی و سایر  مشتریان دولت میباشد به گونهای که آنها از طریق سیستمهای کامپیوتری بتوانند با دولت ارتباط برقـرار کنـد و مشارکت بیشتری در داره امور دولتیو فرایندهاو نهادهای مردمسالار داشته باشند. با تکیه بر فلسفه بازاریابی، مهمترین مزیت بانکداری الکترونیک افزایش سطح رضایتمندی مشتریان بانکها اسـت، نتیجه این رضایتمندی ارتقا سطح وفاداریو ایجاد رابطهای اثربخشو بلندمدت میان بانکو مشتری اسـت البتـه باید توجه داشت اگر بانکها بخواهند سطح رضایتمندی استفادهکندگان از خدمات الکترونیـک خـود ر افـزایش دهند باید به ادراکات آنان در مورد ستانده که همان کیفیت خدمات الکترونیکی اسـت و ثبـات آن در طـول زمـان توجه نمایند.

مهمترین ویژگیهای بانکداری الکترونیک این است که د رابطه بین بانکو مشـتری، موقعیـت فیزیکـی بانـک یـا مشتری نقشی ندارد وابستگی نداشتن به موقعیت فیزیکی، علاوه بر این که زمینه رقابت بین بانکها را تغیر اده و نقش فاصله مکانی از بانک را در هزینه نهایی رایه خدمات بانکی به مشتری از بین میبـرد دو پیامـد عمـده دارد

اول این که امکان مبادله خدمات مالی در بازارهای خرد کشورهای مختلف را فراهم میسازد، دوم این که بانکهای مجازی میتوانند موقعیت فیزیکی خودشان را بدون این که تغیری در ارتباط خود با مشتریانشـان ایجـاد کنـد، تغییر دهند بنابراین بانکهای مجازی در مقایسه با بانکهای سنتی انعطـاف پذیترنـد و نسـبت بـه تغیـیر شـرایط  اقتصادی یا مقررات قانونی، به سرعت واکنش نشان میدهند و میتوانند از کشوری به کشور دیگر نقل مکان کند.

امروزه تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات بازوی اقتصادیو اجتماعیو پیشرفت فرهنگـی در کشـورهای مختلـف بـه شمار میرود. استفاده از این تکنولوژی در جهت حل معضلات پیشروی کشورهاو شـهرها در همـه سـطوح دیـده میشو.دانشمندان و پژوهشگران به طور خستگیناپذیری در حال تلاش برای ارتقای سـطح تکنولـوژی اطلاعـات، استفاده هاو فواید آن در زندگی روزمره انسانها میباشند. یکی از دستاوردهای مهم فنآوری اطلاعات و ارتباطات یا  معرفی بانکداری الکترونیک.مـیباشـد (Information and Communication Technology) ICT بانکداری الکترونیک برگرفته از ICT در زمینه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاستو مـذهب کاربردهـای فروان دارد. درخشیدن اینترنت در جهان تبلیغات در دهههای اخیر نه تنها روشهای قدیمی تجارت را تحت تـاثیر قرار داده و آن را عوض نموده است، بلکه به مقرون بصرفه بودن از نوع بهترین وجه آن، دستیابی پیدا کرده است.

امروزه در نیازهای مصرف کندگان تغیرو تحولاتی شگرف بوجود آمده استو بخش گستردهای از این تغیـرات در گرو تحولات تکنولوژیکی و فناوری اطلاعات میباشد. البته سازمانهاو نهادها نیز از ایـن تغیـرات گسـترده در امان نبوده و کم و بیش از تغیرات بنیادین الکترونیکی بهره مند شدهاند.امروزه کمتر شخصی را میتوان یافت که با موضوع بانکداری الکترونیک آشنایی نداشته باشد. رشد روزافزون فنآوری بخصـوص فنـاوری اطلاعـات در جهـان، موانع و مشکلات زمانی و مکانی مرتبط به امور تجاری را کاهش داده و دستیابی عمومی مردم بـه اینترنـت سـبب شده امکان تجارت و کسب و کار از طریق اینترنت و یا به عبارتی بانکداری الکترونیک و کسب و کار الکترونیکـی از جایگاه ویژه ای در کشورهای توسعه یافته برخوردار شود.

بانکداری الکترونیک به دلیل سرعت، کارآیی، کاهش هزینه ها و بهره برداری از فرصتهای زودگذر عرصه جدیـدی را در رقابت گشوده است. بروز پدیده نوین مبادله الکترونیکی اطلاعات از طریق شبکه های مختلف خصوصـا شـبکه اینترنت از یک سوو طرح دهکده جهانی از سوی دیگر، عملا تحول گسـترده ای در قلمـرو بانکـداری ایجـاد نمـوده است. بازتاب این دگرگونی در تجارت بین المللی باعث گردیده دسترسی آسـان و مطمـئن بـه اطلاعـات و برقـراری ارتباط سریع به بازارها از اهمیت ویژه و حساسیت خاصی برخوردار گرد. بهره مندی از امکانات و فنون جدید تبادل اطلاعات تاثیر مستقیمو موثر د روان سازی و تسهیل امر بانکداری داشته است.

از جمله مزایاو سودمندی های بانکداری الکترونیکی را میتوان در تصمیم گیری هاو برنامه ریـزی هـای مناسـب و دقیق، حذف مقررات محدود کنده ،آسان سازی ارتباط میان عوامـل داد و سـتد، بکـارگیری سیسـتم هـای اطـلاع رسانی و آگاه کنده، فراهم آوردن فضای رقابت بـرای تمـامی اسـتعدادها، جلـوگیری از اتـلاف وقـت شـهروندان، پیشگیری از تهدید شدنو به خطر افتادن سلامت جسمانی و روانی شهروندان ناشـی از تصـادفات درون شـهری و بین شهری، کمک به تلطیف هوا و کاهش آلودگی هوا، پاسخگویی سریع با قدرت بالا، امکان رفع اشـتباه و جبـران خسارتهای مختلف، بخشی از سودمندیهای کاربست بانکداری الکترونیـک بـه شـمار مـی رونـد. روش بانکـداری الکترونیک معروف به بانکداری بدون کاغذ، صرفه جویی در زمان، هزینه هاو نیروی انسانی را به دنبال داشته است و  شاخص های بهره وری را توانسته است افزایش دهد، اما این شیوه هنوز در کشور ما جایگاه واقعی و مطلوب خـود را بدست نیاورده است.

این موضوع در شهرهای بزرگتر کمتر به چشم میخوردو تقریباً برخی امور زندگی در ابعاد مختلف توسط اینترنت و تکنولوژیهای مدرن انجام میگیرد. اما در شهرهای کوچکترو محروم از امکانات، کاربست بانکداری الکترونیکی با موانع و چالشهای بیشتری همراه میباشد. در سالیان اخیر فروشگاههاو مراکز خرید، ادرات، سازمانها، دانشگاهها و مدارس، کتابخانه هاو پژوهشکده هاو بسیاری دیگر از امـاکن سـعی کـرده انـد کـه کالاهـاو خـدمات مـورد نیـاز شهروندان را در قالب بانکداری الکترونیک ارایه نمایند، اگرچه همواره در این مسیر با چالشها و فرازو نشیبهـای متعددی مواجه گشته اند.

براساس برآوردی که از هزینه های ارائه خدمات و محصولات بانکی به مشتریان توسط چند بانک خارجی و داخلـی بعمل آمده است(جدول ذیل) هزینه بانکداری سنتی به مراتب بیشتر از بانکداری الکترونیک می باشد که در سمانه های بانکداری الکترونیک نیز هزینه های بانکداری مجازی یا مدرن (اینترنت بانک، تلفن بانـک، موبایـل بانـک) بـه نسبت سمانه های دیگر کمتر می باشد.

صرف حضور مشتری در شعبه برای بانک هزینه آور است. توسعه خدمات الکترونیک مبتنی بـر بانکـداری جـامع امکان کنترل لحظه ای سودو زیان و روند جذب منابع و اعطای تسهیلات فراهم می آورد.بنـابـراین فـراهم آوردن امکانات بانکداری متمرکز الکترونیک در دراز مدت سبب کاهش چشم گیر هزینه ها خواهد بود.جهت پیاده سازی بانکداری الکترونیک در کشور هم اکنون بانکها دچار مشکلاتو چالشهایی می باشند که در حال حاضربرخی مشکلات موجود بر سر راه توسعه بانکداری متمرکز الکترونیک(core banking) عبارت اند از:

1- دشواری دسترسی و خرید نرم افزارها و تجهیزات سخت افزاری خارجی.

2- دشواری انطباق نرم افزارهای خارجی با عملیات بانکی داخلی.

3- عدم طراحیو تهیه نرمافزار core banking بانک های دولتی داخل،و عـدم تطـابق بـا اسـتانداردهای

جهانی core banking بانکهایی دولتی که اقدام به طراحی و تهیه آن را بعمل آورده اند.

4- دشواری جذب و نگهداری نیروهای متخصص در این زمینه.

5- دشواریهای ناشی از عدم شناخت مدیران ،دستگاه های ناظر و بازرس و تمامی مشتریان.

6- محدودیتهای ناشی از آیین نامه های معاملاتی و ارائه سیاستها و الزامات متعدد سازمانهای ناظر که اعمالتغییرات مداوم باعث از بین رفتن یکپارچگی سیستم می گردد.

از سوی دیگر عدم پوشش مخابراتی در همه نقاط کشور، کنـدی توسـعه شـبکه زیرسـاخت، ارایـه نشـدن خدمات پشتیبانی به صورت شبانه روزی، رایه نشدن خدمات مخـابراتی متناسـب بـا کیفیـت مـورد نیـاز عملیات بانکی و بالابودن میانگین زمان تعمیرخرابی با توجه به حساسیت سامانه های بانکی، رعایت نشـدن دقیق SLA از سوی شرکت مخابرات و پایین بودن قابلیت اطمینان ارتباطات شبکه ای موجود (اختصاصی نبودن شبکه) از جمله موانع و چالشهای شبکه ارتباطی بانکها ذکر شده است.

درگاه ها و محصولات بانکداری الکترونیک:

خدمات بانکداری الکترونیک : کلیه عملیاتهای بـانکی کـه توسـط یکـی از درگـاه هـا یـا محصـولات بانکـداری الکترونیک انجام می شود را خدمات بانکداری الکترونیک می نامند.

درگاه های بانکداری الکترورنیک : جایگاهی به بمنظور رائه خدمات بانکداری الکترونیک است.جایگاههایی کـه مختص بانکداری الکترونیک تعریف شدهو خدمات دیگری برروی آنها تعریف نشده را درگاه های تک کاره که نمونه آن Kiosk Bank ، POS ، ATM می باشد. و رائه خدمات بانکی بدون محدودیت در جایگـاه خـاص را درگـاه های چند کاره که نمونه آن اینترنت بانک، موبایل بانکو تلفن بانک می باشد.

محصولات بانکداری الکترونیک : وسیله یا سرویس هایی که برای بکارگیری در درگاه های بانکداری الکترونیک در اختیار مشتری قرار می گیرد را می نامند که می توان به انواع کارت بانکی اشاره نمود.

تراکنش : در سیستم بانکی تراکنش به این معنی می باشد که عملیاتی براساس درخواست کاربر یا سیستم منجـر به ارسال درخواست تغیر در حساب یا بانک اطلاعات گرد. تمام عملیات موجود در یک تراکنش می باید به طـور کامل انجام پذیرندو یا هیچکدام انجام نشوندو نتیجه اجرای تراکنش موفقیت یـا شکسـت اسـتو نمـی توانـد در حالت میانی قرار بگیرد. که به این وضعیت های تراکنشهای موفقو ناموفق نامیده می شود.

1- ترمینالها و تجهیزات بانکداری الکترونیک

1 -1 دستگاه خودپرداز Automatic teller machine) ATM): دستگاهی می باشد که با بکارگیری قطعات الکترونیکی و مکانیکی شرایط لازم را برای دریافت خدمات بانکی بدون حضوری مشتری در شعبه و در یک مکان خاص که بانک آنرا فراهم نموده را رائه می دهد. کاربرد اصلی آن که امکان ارائه آن در سایر ترمینالها و سامانه های بانکداری مجازی مقدور نمی باشد برداشت وجه تا سقف مشخص در طی روز می باشد.

خدمات و سرویسهای بانکی مجاز که در خودپرداز ارائه می گردد شامل:

 وجه دریافت 1-1 -1

.موجودی اعلام 2-1 -1

3-1 -1 ارائه صورتحساب ده گردش آخر حساب.

4-1 -1 انتقال وجه کارتی.

5-1 -1 مسدود کردن کارت .

. قبوض پرداخت 6-1 -1

7-1 -1 خرید شارژ سیم کارتهای اعتباری.

8-1 -1 پرداخت جهت کمک به سازمان های خیریه، بهزیستیو حمایت از بیماران خاص.

9-1 -1 تغیر رمز اول و دریافت و تغیر رمز خرید اینترنتی (رمز دوم) کارت بانکی.

١٠ -١-١ اعلام شماره شبا بانکی.

2 -1 دستگاه کیوسک بانکی Kiosk Bank : دستگاهی می باشد که پس از شناسایی مشتری از طریق کارت بانکی تمامی خدمات خودپرداز به غیر برداشت وجه را به مشتری رائه می دهدکه علاوه بر آن امکان رائه خدمات انتقال وجه بین بانکی ساتناو پیا، اطلاع رسانی خدمات و محصولات بانک و نرخ  ارز، نظر سنجی، خرید بلیط اتبوس،قطارو هواپیما اتصال امن به بستر اینترنت بانک را نیز می توان از این دستگاه ارائه نمود.

خدمات و سرویس های مجاز بانکی که در کیوسک بانکی قابل ارائه می باشد شامل:

1-2 -1 اعلام موجودی کارتو حسابهای مشتری.

2-2 -1 ارائه صورتحساب ده گردش آخر حساب.

3-2 -1 انتقال وجه کارتی.

4-2 -1 مسدود کردن کارت .

5-2 -1 اعلام شماره شبای بانکی.

. قبوض پرداخت 6-2 -1

7-2 -1 خرید شارژ سیم کارتهای اعتباری.

8-2 -1 پرداخت جهت کمک به سازمان های خیریه، بهزیستی و حمایت از بیماران خاص.

9-2 -1 تغیر رمز اول و دریافت و تغیر رمز خرید اینترنتی (رمز دوم) کارت بانکی.

10-2 -1 درخواست دسته چک.

1-2 -1 مشاهده وضعیت چکهای پاس شده.

12-2 -1 درخواست صدور کارت بانکی.

13-2 -1 تغیر حساب مرتبط با کارت.

14-2 -1 مشاهده وضعیت تسهیلات دریافتی.

15-2 -1 پرداخت اقساط تسهیلات.

16-2 -1 دریافت صورتحساب کارت اعتباری.

17-2 -1 پرداخت بدهی کارت اعتباری.

18-2 -1 رائه گزارش کارکرد حساب (برروی کاغذ A4)

19-2 -1 اعلام نرخ ارز.

20-2 -1 جستجوو اطلاع رسانی خدمات شعب.

21-2 -1 گزارش سپردهو تسهیلات قابل ارائه به مشتریان با اعلام سودو کارمزد مربوطه.

2-2 -1 امکان مشاهده وضعیت سپرده ها.

23-2 -1 امکان مشاهده کارتهای بانکی

3-1 دستگاه صدور آنی کارت Card Printer: دستگاهی که با استفاده از آن می توان در شعب بانک پس از دریافت درخواست مشتری و ثبت در نرم افزار بانکی، به صورت آنی اقدام شخصی سازی و چاپ اطلاعات مشتری برروی کارت بانکی را بعمل آورد.

امکانات و قابلیتهای دستگاه صدور و چاپ کارت شامل:

1-3 -1 قابلیت نوشتن اطلاعات برروی کارتهای Magnet و Smart و RFID.

2-3 -1 قابلیت چاپ برروی انواع کارتهای PVC جهت شخصی سازی اطلاعات مشتری (نام و نام خانوادگی ،

Ccv2 و تاریخ انقضا) برروی کارت یا صدور کارتهای شناسایی به صورت تک رنگو رنگی.

3-3 -1 قابلیت چاپ متن دلخواه مشتری برروی کارتهای هدیه.

4-3 -1 امکان چاپو نوشتن اطلاعات برروی کارت به صورت تکی و گروهی.

5-3 -1 قابلیت چاپ هلوگرام برروی کارتهای PVC با استفاده از ریبون مخصوص.

4 -1 دستگاه کارتخوان شعبه Pin Pad: دستگاهی که در شعب بانک امکان ارائه برخی از خدمات بانکی مبنتی بر کارت را برای مشتری فراهم می نماید.قطعات اصلی این دستگاه شامل هد، کیبرد و صفحه نمایش می باشد که به برد اصلی متصل شده و از طریق پورتهای LAN یا USB به کامپیوتر تبادل اطلاعات می نماید.

خدمات و سرویسهای مجاز بانکی که در کارتخوان شعبه ارائه می گرد شامل:

1-4 -1 درخواست برداشت وجه از طریق کارت بانکی.

2-4 -1 درخواست واریز وجه از طریق کارت بانکی.

.موجودی اعلام 3-4 -1

.صورتحساب چاپ 4-4 -1

5-4 -1 انتقال وجه کارتی داخلی و شتابی.

6-4 -1 تغیر رمز اول کارت (4 رقمی)

7-4 -1 تغیر رمز اینترنتی کارت (5 تا 15 رقمی)

8-4 -1 خرید شارژ سیم کارتهای اعتباری.

.قبوض پرداخت 9-4 -1

10-4 -1 پرداخت جهت کمک به سازمان های خیریه، بهزیستی و حمایت از بیماران خاص

5 -1 دستگاه پایانه فروش point o sale) POS): دستگاهی که این امکان را فراهم می نماید که فروشنده کالا یا ارائه کنده خدمات، بتواند مبلغ فروش کالا یا خدمات ر از طریق کارت بانکی از خریدار یا مشتری خود دریافت نماید.قطعات اصلی این دستگاه شامل هد، کی برد، صفحه نمایشو چاپگر می باشد که به برد اصلی متصل شده اند. این دستگاه از طریق پورتهای LAN یا Dialup به بستر مخابرات متصل شدهو اطلاعات را به سویچ و سرور بانک صادر کنده کارت انتقال می دهد که پس از تائید هویت و مبلغ خرید توسط بانک، تائیدیه جهت چاپ رسید و انتقال وجه به حساب فروشنده صادر می گردد.

خدمات و سرویسهای بانکی مجاز که در پایانه فروش ارائه می گردد شامل:

1-5 -1 پرداخت هزینه خرید کالا یا خدمات.

 .موجودی اعلام 2-5 -1

ب چاپ 3-5 -1

4-5 -1 خرید شارژ سیم کارتهای اعتباری.

.قبوض پرداخت 5-5 -1

6-5 -1 تسویه دسته گردش.

7-5 -1 رویت تراکنشهای روزانه.

8-5 -1 چاپ مجدد آخرین رسید ارائه شده.

2- کارت بانکی :

از جنس PVC و به طور معمول با ابعاد 53.98 میلی متر در 85.6 میلی متر تولید می گردند. دو نوع رایج آن

که در بانکهای کشورمان مـورد اسـتفاده قـرار مـی گیـرد 1- کـارت مغناطیسـی 2 Magnet Card- کـارت

هوشمند Smart کارت می باشد.

کارت مغناطیسی : این کارت درای یک نوار مغناطیسی بوده که اطلاعات را در سه Track برروی خود

نگهداری می نماید

کارت هوشمند : که با نامهای «کارت چیپدار» یا «کارت با مدار مجتمع» هم شناخته میشود، کارتی است که بر روی آن مدار مجتمع نصب شده است. از این نوع کارت میتوان به جای کارت اعتباری و کارت پول یا در سیستمهای امنیتی کامپیوتری، سیستمهای تشخیص هویت و بسیاری موارد دیگر استفاده کرد.

کارتهای هوشمند از نظر اندازهو شکل ظاهری، شبیه به کارتهای مغناطیسی معمولی هستند. ولی درون این کارتها کاملاً با کارتهای معمولی متفاوت است .کارتهای مغناطیسی معمولی یک تکه پلاستیک ساده هستند با یک نوار مغناطیسی، در حالی که کارتهای هوشمند درون خود یک ریز پردازنده دارند این ریز پردازنده چون بیش از اندازه کوچک است با تکنلوژی خاصی کشت میشود (تبدیل یک ترانزیستور اندازه یک نخود به سایزی معادل کوچکتر از نوک سوزن) ریزپردازنده معمولاً در زیر یک اتصال طلایی در یک طرف کارت قرار دارد. این ریز پردازنده در کارتهای هوشمند در حقیقت جایگزین نوار مغناطیسی در کارتهای معمولی شده است. اطلاعاتی را که روی نوار مغناطیسی کارتهای معمولی وجود دارد میتوان به راحتی خواند، روی آن نوشت، آن را حذف کردو یا تغیر اد. به علت وجود همین مشکل نوار مغناطیسی محل خوبی برای نگهداری اطلاعات نیست. به همین دلیل هم برای استفاده از چنین کارتهایی و تایید صحت و دریافت و پردازش اطلاعات، به طراحی شبکههای کامپیوتری گسترده جهت تبادل اطلاعات به صورت آنلاین، نیاز هست.

کارت هوشمند بدون نیاز به چنین امکناتی، به دلیل امنیت خود میتواند به صورت آفلاین اطلاعات را در خود ذخیره کرده و در صورت لزوم در محلهای مختلف از این اطلاعات بدون نیاز به اتصال به شبکه استفاده کند. ریز پردازنده در کارت هوشمند برای امنیت مورد استفاده قرار میگیرد. در واقع کارت هوشمند یک کامپیوتر کوچک است که با کامپیوتری که به دستگاه کارت خوان متصل است ارتباط برقرار میکند. تا ریزپردازنده کارت، از معتبر بودن دسترسی به کارت مطمئن نشود، به کارت خوان اجازه دسترسی نمیدهد. پس از صدور مجوز دسترسی، کارت خوان میتواند همانند یک دیسک با کارت که درای حافظه(Ram) است کار کند. کارتهای هوشمند میتوانند تا 8 کیلو بایت ( Ram حافظه با دسترسی تصادفی برای خواندن و نوشتن اطلاعات)، 364 کیلو بایت (ROM حافظه فقط خواندنی)، 256 کیلوبایت (PROM حافظه فقط خواندنی قابل برنامه ریزی)و یک ریزپردازنده 16 بیتی داشته باشند. کارت هوشمند همچنین از یک واسط سریال برای نقل و انتقال اطلاعات استفاده کرده، انرژی خود را هم از یک منبع بیرونی (مثلاً دستگاه کارت خوان) تامین میکند. ریز پردازنده هم برای انجام یک مجموعه عملیات محدود همانند رمزنگاری مورد استفاده قرار میگیرد.

انواع کارت هوشمند به لحاظ تکنلوژی ساخت:

الف )- کارت هوشمند باتماس(Smart Cards)

ب)- کارت هوشمند بیتماس(Contactles)

در موقع شخصی سازی کارت اطلاعاتی که معمولاً برروی آن چاپ می شود شامل :

– نامو نام خانوادگی صاحب کارت.

– شماره کارت Primary Acount Number) PAN) یک عدد 16 رقمـی مـی باشـد یـا همـان شماره اصلی حساب می باشد. که شش اول از سمت چپ آن شناسه کـارت Bin Code یـا شناسـه بانک صادر کنده کارت می باشد.

– تاریخ صدور و انقضاء کارت در واقع مدت زمانی که کارت اعتبار دارد را تعین می نماید.

– شماره تشخیص هویت کارت Card Verifcation Value) CCV2) که جهت جلوگیری از تقلب در سامانه های بانکداری مجازی به کار برده می شود، این شماره در سـمانه هـای مجـازی بـالاخص پرداخت های اینترنتی از مشتری دریافت می گرد تا تعین گـرد کـه کـارت نـزد مشـتری بـوده و عملیات توسط آن صورت می پذیرد. همچنین عدد 2 نسخه آن را مشخص می نماید.

1 -2 کارت بدهی (نقدی) Debit Card : جزء رایج ترین کارتهای مورد استفاده می باشد.این نوع کارتها تنها توسط بانکها و موسسات مالی معتبر به مشتریان رایه می شود.مشتری می توان با افتتاح یکی ازسپرده های قرض الحسنه، جاری یا کوتاه مدت ،تا سقف وجهی که نزد بانک سپرده گذاری نموده است برداشت وجه و خرید کالا یا خدمات ر از درگاه های بانکداری الکترونیک بعمل آورد. اطلاعات مشخصات مشتری، شماره کارت و تاریخ سررسید انقضای کارت علاوه بر چاپ برروی کارت برروی نوار مغناطیسی Magnet کارت نیز ذخیره می شود . شیان ذکر می باشد برخی از بانکها با صدورو اتصال این کارت به سپرده جاری مشتری آنرا به نام کارت جاری Curent Card عرضه می نمایند که تفاوتی به لحاظ سرویس و خدمات با کارت نقدی Debit Card ندارد.خدمات مجاز بانکی قابل رائه برروی این کارتها شامل ذیل می باشد:

1-1 -2 امکان اتصال یک سپرده اصلی و چند سپرده فرعی.

2-1 -2 خرید کالاو خدمات از درگاه های پرداخت بانک صادر کنده کارت و سایر بانکهاو موسسات عضو شبکه شتاب.

3-1 -2 انتقال وجه کارتی از درگاه های الکترونیک بانک صادر کنده کارت و سایر بانکهاو موسسات عضو شبکه شتاب.

4-1 -2 امکان مسدود کردن کارت از طریق درگاه های الکترونیک بانک صادر کنده کارت.

5-1 -2 امکان واریز وجه از طریق خود دریافتو کارتخوان شعبه بانک صادر کنده کارت.

6-1 -2 قابلیت ایجاد رمز اول (4 رقمی) جهت استفاده در ترمینالها و رمز خرید اینترنتی (5 تا 12 رقمی) جهت استفاده در درگاه های مجازی اینترنت، موبایلو تلفن.

7-1 -2 دریافت موجودی و صورتحساب از درگاه های بانک صادر کنده کارت و سایر بانکهاو موسسات عضو شبکه شتاب.

8-1 -2 پرداخت قبوض شرکتها (آب،برق،گاز،تلفن)و پرداخت به سازمانهای خیریه، بهزیستیو غیره از طریق از درگاه های پرداخت بانک صادر کنده کارتو سایر بانکهاو موسسات عضو شبکه شتاب.

9-1 -2 خرید شارژ سیم کارتهای اعتباری از درگاه های پرداخت بانک صادر کنده کارت و سایر بانکهاو موسسات عضو شبکه شتاب.

2 -2 کارت هدیه Gift Card : این کارت معادل وجهی می باشد که درخواست کنده آن می خواهد به کسی هدیه دهد، در واقع با رایج شدن تبادلات الکترونیکی و شناسایی نیاز بازار، بانکها اقدام به صدور این کارتها را بعمل آورند. بعد از پیدایش و بکارگیری دستگاه های صدور و چاپ کارت در شعب این امکان فراهم گردید که مشتری بتواند طرح کارت، متن دلخواه و مبلغ مورد نظر خود را جهت صدور و چاپ کارت از بانک درخواست نماید. همچنین سازمانها نیز می توانند به صورت انبوه در مبالغ و طرحهای مختلف و با درج آرم و متن مورد نظر برروی کارت، از این کارتهای جهت رائه هدایا به کارکنان، مشتریان و. بهره مند شوند. خدمات مجاز بانکی قابل رائه برروی این کارتها شامل ذیل می باشد:

1-2 -2 خرید کالاو خدمات از درگاه های پرداخت بانک صادر کنده کارت و سایر بانکهاو موسسات عضو شبکه شتاب.

2-2 -2 امکان مسدود کردن کارت از طریق درگاه های الکترونیک بانک صادر کنده کارت.

3-2 -2 قابلیت ایجاد رمز اول (4 رقمی) جهت استفاده در ترمینالهاو رمز خرید اینترنتی (5 تا 12 رقمی) جهت استفاده در درگاه های مجازی اینترنت، موبایل و تلفن.

4-2 -2 دریافت موجودیو صورتحساب از درگاه های پرداخت بانک صادر کنده کارت و سایر بانکهاو موسسات عضو شبکه شتاب.

5-2 -2 پرداخت قبوض شرکتها (آب،برق،گاز،تلفن) و پرداخت به سازمانهای خیریه، بهزیستیو غیره از طریق از درگاه های پرداخت بانک صادر کنده کارت و سایر بانکها و موسسات عضو شبکه شتاب.

6-2 -2 خرید شارژ سیم کارتهای اعتباری از درگاه های پرداخت بانک صادر کنده کارت و سایر بانکهاو موسسات عضو شبکه شتاب.

3-2 کارت اعتباری Credit Card : کارتی است که به دارنده آن تا سقف اعتبار تعین شده امکان مبادله،برداشت وجه یا خرید را می دهد که امکان تجدید اعتبار در برخی از مدلهای کارتهای اعتباری وجود دارد. جهت صدور این نوع کارتها معمولاً هزینه ای ابت صدور اولیه و در صورت داشتن قابلیت تمدید هزینه اشتراک سالیانه از مشتری دریافت می شود. در پیان هر دوره یا ماه دارندگان کارت، صورتحسابی را ابتدا معاملات یا تراکنشهای مالی انجام شده دریافت می نمایند که در این صورتحسابها جزئیات کلیه عملیات مالی (خرید، برداشت وجه، انتقال وجه) در طول دوره یا ماه گذشته درج شده و دارندگان کارت می بایست مبالغ بدهی کارت خود را به طور کامل تسویه نمودهو یا بخشی را تسویه و الباقی را به صورت قسطی و براساس توافق از پیش تعین شده ای طی چند ماه تسویه نمایند.کارمزد تسویه بدهی به صورت نقدی یا اقساط نیز توافقی بوده و در زمان صدورو تحویل کارت طی قرارادی که به امضاء مشتری می رسد اطلاع رسانی می گرد. در مواردی نیز کارمزد هر عملیات مالی یا تراکنش به طور خودکار از اعتبار مشتری کسر و در صورت حساب نمایش داده می شود. نمونه جهانی آن کارتهای دو شرکت بزرگ Visa Card و Master Card می باشد. خدمات بانکی مجاز قابل ارائه آن به شرح ذیل می باشد:

1-3 -2 امکان اختصاص اعتبار به کارت بانکی تا سقف مصوب.

2-3 -2 امکان تسویه یک تا سه ماهه بدهی اعتبار تخصیص یافته.

3-3 -2 امکان تبدیل بدهی اعتبار تخصیص یافته شده به تسهیلات.

4-3 -2 شارژ خودکار اعتبار به میزان بدهی پرداخت شده.

5-3 -2 خرید کالا و خدمات از درگاه های پرداخت بانک صادر کنده کارت و سایر بانکهاو موسسات عضو شبکه شتاب.

6-3 -2 امکان مسدود کردن کارت از طریق درگاه های الکترونیک بانک صادر کنده کارت.

7-3 -2 قابلیت ایجاد رمز اول (4 رقمی) جهت استفاده در ترمینالهاو رمز خرید اینترنتی (5 تا 12 رقمی) جهت استفاده در درگاه های مجازی اینترنت، موبایلو تلفن.

8-3 -2 دریافت موجودی و صورتحساب از درگاه های پرداخت بانک صادر کنده کارت و سایر بانکهاو موسسات عضو شبکه شتاب.

9-3 -2 پرداخت قبوض شرکتها (آب،برق،گاز،تلفن)و پرداخت به سازمانهای خیریه، بهزیستیو غیره از طریق از درگاه های پرداخت بانک صادر کنده کارتو سایر بانکهاو موسسات عضو شبکه شتاب.

10-3 -2 خرید شارژ سیم کارتهای اعتباری از درگاه های پرداخت بانک صادر کنده کارت و سایر بانکهاو موسسات عضو شبکه شتاب.

4 -2 کارت بدهی/اعتباری Debit & Credit Card : کارتهایی با ماهیت دو گانه هستند به این صورت که هم می تواند به عنوان کارت بدهی استفاده شود یعنی مشتری می تواند مبالغی را به حساب کارت واریز نموده و در خریدهاو برداشتهای نقدی از درگاه های الکترونیکی, از آن مبلغ استفاده نماید و هم میتواند از اعتبار کارت استفاده نماید. به این صورت که در صورت صفر بودن موجودی نقدی کارت، برداشتها و خریدها از اعتبار کسر می شود که شرایط تسویه آن همانند کارت اعتباری است. خدمات بانکی مجاز قابل ارائه آن شامل تمامی مواردی که برای کارت بدهی Debit و کارت اعتباری Credit توضیح داده شده می باشد.

5 -2 کارت خرید یا بن کارت Payment Card or Bin Card: کارتهای خرید یا بن کارت به آن دسته کارتهایی گفته می شود که صرفاً قابلیت خرید داشته و امکان برداشت و انتقال وجه از آنها میسر نمی باشد.این نوع کارتها هم می توانند به صورت کارت بدهی باشند یعنی در ابتداء مبالغی در آنها شارژ شده و سپس مشتری آن مبلغ را در خریدهای خود از طریق درگاه های الکترونیکی به فروشنده پرداخت می نماید یا به صورت اعتباری بوده یعنی سقف اعتباری در آن شارژ شده که مشتری تا آن سقف می تواند خرید نمایدو تسویه آن همانند کارتهای اعتباری می باشد با این تفاوت که پس از اتمام اعتبارو پرداخت بدهی دیگر قابل شارژ اعتبار مجدد نمی باشد. در واقع این کارتها را سازمانهاو شرکتهای بمنظور پرداخت هزینه های خواربار، پوشاک یا پاداش کارکنان خود درخواست و اقدام به شارژ آن را بعمل می آورند. خدمات مجاز قابل رائه آن به شرح ذیل می باشد:

1-5 -2 قابلیت صدور برای کارکنان شرکتها، سازمانها خصوصی و دولتی.

2-5 -2 امکان شارژ به صورت متمرکز از طریق کارت بانکی یا سپرده اشخاص حقوقی با مبالغ یکسان یا دلخواه.

3-5 -2 خرید کالاو خدمات از درگاه های پرداخت بانک صادر کنده کارت و سایر بانکهاو موسسات عضو شبکه شتاب.

4-5 -2 امکان مسدود کردن کارت از طریق درگاه های الکترونیک بانک صادر کنده کارت.

5-5 -2 قابلیت ایجاد رمز اول (4 رقمی) جهت استفاده در ترمینالهاو رمز خرید اینترنتی (5 تا 12 رقمی) جهت استفاده در درگاه های مجازی اینترنت، موبایلو تلفن.

6-5 -2 دریافت موجودی و صورتحساب از درگاه های پرداخت بانک صادر کنده کارت و سایر بانکها و موسسات عضو شبکه شتاب.

7-5 -2 پرداخت قبوض شرکتها (آب،برق،گاز،تلفن)و پرداخت به سازمانهای خیریه، بهزیستی و غیره از طریق از درگاه های پرداخت بانک صادر کنده کارتو سایر بانکهاو موسسات عضو شبکه شتاب.

8-5 -2 خرید شارژ سیم کارتهای اعتباری از درگاه های پرداخت بانک صادر کنده کارت و سایر بانکها و موسسات عضو شبکه شتاب.

9-5 -2 پرداخت الکترونیکی کمکهای مردمی به سازمانهای خیریه، حمایت از بیماران خواص و مستمندان.

  • نرم افزار انتقال وجه بین بانکی (34)